Φέτος συμπληρώνονται 115 χρόνια από τη γέννηση του Νίκου Καββαδία, στις 11 Ιανουαρίου 1910. Ο σπουδαίος Έλληνας ποιητής και πεζογράφος γεννήθηκε στην μικρή επαρχιακή πόλη Χαρμπίν της Μαντζουρίας. Το 1914, μετά το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, η οικογένεια του επέστρεψε στον τόπο καταγωγής της μητέρας του, την Κεφαλονιά. Έμειναν εκεί μέχρι το 1921, ενώ στη συνέχεια εγκαταστάθηκαν στον Πειραιά, όπου ο Νίκος Καββαδίας τελείωσε τη γαλλική σχολή του Saint Paul και το Γυμνάσιο. Παράλληλα δημοσίευσε τους πρώτους στίχους του στο περιοδικό της Μεγάλης Ελληνικής Εγκυκλοπαίδειας με το ψευδώνυμο Πέτρος Βαλχάλας. Γράφτηκε στην Ιατρική Σχολή της Αθήνας, αλλά ο θάνατος του πατέρα του τον ανάγκασε να διακόψει τις σπουδές του και να εργαστεί σε ναυτικό γραφείο, χωρίς, όμως, ποτέ να σταματήσει τη συνεργασία του με φιλολογικά περιοδικά. Το 1929 μπάρκαρε σε φορτηγό πλοίο και το 1939 πήρε δίπλωμα ραδιοτηλεγραφητή. Το 1940 υπηρέτησε στην Αλβανία και πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση. Από το 1945 ναυτολογήθηκε ως ραδιοτηλεγραφητής, ενώ το 1953 πήρε το δίπλωμα του Ασυρματιστή Α’ και συνέχισε τα ταξίδια του στον κόσμο μέχρι και τον Νοέμβριο του 1974. Παράλληλα, το 1932 δημοσίευσε σε συνέχειες την «Απίστευτη ιστορία του λοστρόμου Νακαχαμόκο» στην εφημερίδα Πειραϊκόν Βήμα. Το 1933 εξέδωσε την ποιητική συλλογή «Μαραμπού» και ακολούθησαν το «Πούσι» (1947), το μυθιστόρημα «Η Βάρδια» (1954), ενώ μετά το θάνατό του εκδόθηκαν η συλλογή «Τραβέρσο» (1975) και τα μικρά πεζά «Λι», «Του πολέμου» και «Στο άλογο μου» (1987). Πέθανε στην Αθήνα στις 10 Φεβρουαρίου 1975. Το Αρχείο της ΕΡΤ σας προτείνει την εκπομπή:
Η ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΕΝΟΣ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ
ΝΙΚΟΣ ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ – ΘΑΝΟΣ ΜΙΚΡΟΥΤΣΙΚΟΣ
(video)
Η εκπομπή είναι αφιερωμένη στα μελοποιημένα ποιήματα του Νίκου Καββαδία από τον Θάνο Μικρούτσικο.
«Το πρώτο καιρό δεν ήμουν καθόλου σίγουρος για το αποτέλεσμα, αργότερα άρχισα να διαπιστώνω ότι τα τραγούδια είναι πάρα πολύ αγαπητά», τονίζει ο Θάνος Μικρούτσικος, μιλώντας για το δίσκο «Ο Σταυρός του Νότου», σε ποίηση Νίκου Καββαδία και μουσική δική του, που κυκλοφόρησε το 1979. Παράλληλα εξηγεί τον λόγο για τον οποίο η συγκεκριμένη δισκογραφική δουλειά αγαπήθηκε τόσο πολύ και κατάφερε να συγκινήσει και τις νεότερες γενιές: «Είναι αυτό που απορρέει από την ποίηση του, αυτή η φυγή από την πραγματικότητα, το ταξίδι στο άγνωστο, σε κάτι γοητευτικό, έξω από αυτή τη σκληρή πραγματικότητα, δοσμένο με τον εξαίσιο τρόπο του Νίκου Καββαδία». Αναφέρεται επίσης στο γοητευτικό στοιχείο των ανατροπών, που υπάρχει μέσα στον «Σταυρό του Νότου», τονίζοντας ότι: «Παρόλο που όλα τα τραγούδια χρησιμοποιούν αυτό το επαναλαμβανόμενο μοτίβο, το ένα διαφοροποιείται από το άλλο. Όλος ο δίσκος είναι ένα μακρύ τραγούδι, το οποίο αποτελείται από πολύ διαφορετικά πράγματα».
Για τα στοιχεία που χρησιμοποιεί στην ποίηση του ο Νίκος Καββαδίας, τη γλώσσα του, που είναι γεμάτη ιδιωματισμούς της ναυτικής ζωής, τα θεματικά του μοτίβα, αλλά και για τον τρόπο με τον οποίο επεξεργάζεται τα θέματα του μιλά ο ποιητής Κώστας Παπαγεωργίου. «Ο Νίκος Καββαδίας αποτέλεσε μια εντελώς ξεχωριστή περίπτωση στην ποίηση μας. Μολονότι συγκαταλέγεται στους ποιητές της γενιάς του ’30, οι οποίοι, όπως είναι γνωστό ανανέωσαν σε βάθος την ποιητική μας παράδοση, ο ίδιος παρέμεινε πιστός στον παραδοσιακό στίχο χωρίς ποτέ να επιχειρήσει κανενός είδους πείραμα, τουλάχιστον από άποψη μορφής, δημιουργώντας έτσι μια ιδιαιτερότητα που προσέχτηκε και εκτιμήθηκε από όλους και που βρήκε και εξακολουθεί να βρίσκει απήχηση στα ευρύτερα στρώματα», λέει χαρακτηριστικά.
Για την ποίηση του Νίκου Καββαδία μιλά επίσης ο ναυτικός και συγγραφέας Στέφανος Σταμάτης, ενώ κατά τη διάρκεια της εκπομπής ακούγεται ο ποιητής να απαγγέλλει το ποίημα του «Γυναίκα» και προβάλλεται φωτογραφικό υλικό από την προσωπική του πορεία. Μελοποιημένα ποίημα του από το «Σταυρό του Νότου» ερμηνεύουν ο Γιάννης Κούτρας και ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου.
Φωτογραφία: Κώστας Παπαναστασάτος
Σκηνοθεσία: Αντώνης Κόκκινος
Έτος παραγωγής: 1991
Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr