Συμπληρώνονται φέτος 38 χρόνια από τη δολοφονία του Σουηδού πρωθυπουργού Ούλοφ Πάλμε, η οποία έλαβε χώρα σαν σήμερα, στις 28 Φεβρουαρίου 1986. Ο Ούλοφ Πάλμε γεννήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 1927 στη Στοκχόλμη της Σουηδίας. Ο πολιτικός του προσανατολισμός επηρεάστηκε από τις Σοσιαλδημοκρατικές ιδέες παρόλο που καταγόταν από την ανώτερη αστική τάξη. Το 1951 – παράλληλα με τις σπουδές του στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης – έγινε μέλος του σοσιαλδημοκρατικού φοιτητικού συνδέσμου στη Στοκχόλμη και το 1952 εξελέγη Πρόεδρος της Σουηδικής Εθνικής Ένωσης Φοιτητών.
Το 1953 έγινε προσωπικός γραμματέας τού πρωθυπουργού Τάγκε Ερλάντερ και το 1958 εξελέγη για πρώτη φορά στο σουηδικού Κοινοβούλιο. Το 1963 συμμετείχε στην σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση ως υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου. Το 1965 ανέλαβε το υπουργείο Συγκοινωνιών και το 1967 το υπουργείο Παιδείας και Θρησκευτικών Υποθέσεων. Στις 14 Οκτωβρίου 1969 διαδέχτηκε τον επί 23 χρόνια πρωθυπουργό Τάγκε Ερλάντερ. Παρέμεινε πρωθυπουργός έως το 1976 ενώ επανεκλέχθηκε στις εκλογές του 1982 και διετέλεσε πρωθυπουργός έως τη δολοφονία του, το 1986.
Ο Ούλοφ Πάλμε υπήρξε ένα από τα πιο προβεβλημένα πρόσωπα της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας και ο γνωστότερος διεθνώς σουηδός πολιτικός. Είναι υπεύθυνος για τη διαμόρφωση του σύγχρονου σουηδικού κοινωνικού κράτους πρόνοιας μιας και εφάρμοσε το μεταρρυθμιστικό του πρόγραμμα με τίτλο “Ισότητα με θεμελιώδη μεταμόρφωση της κοινωνίας” ενισχύοντας τη δημόσια υγεία, τη δημόσια εκπαίδευση, τα εργατικά και κοινωνικά δικαιώματα. Παράλληλα, υπήρξε υπέρμαχος των δημοκρατικών ελευθεριών και φιλοξένησε στη χώρα του πολλούς Έλληνες πολιτικούς εξόριστους κατά τη διάρκεια της επταετούς δικτατορίας των συνταγματαρχών. Ακόμη, ήταν ιδιαίτερα ενεργός στις πρωτοβουλίες για την παγκόσμια ειρήνη. Στις αρχές της δεκαετίας του 1970 τάχθηκε ενάντια στον πόλεμο του Βιετνάμ και επέτρεψε σε Αμερικανούς λιποτάκτες την παραμονή στη Σουηδία. Το 1984, είχε ενεργό συμμετοχή στη λεγόμενη ”Πρωτοβουλία των 6” για την ειρήνη και τον αφοπλισμό, που θεωρήθηκε ως αντιστάθμισμα στην διαμάχη ΗΠΑ-Σοβιετικής Ένωσης, μαζί με τους πρωθυπουργούς της Ελλάδας Ανδρέα Παπανδρέου και της Ινδίας Ίντιρα Γκάντι, καθώς και τους Προέδρους του Μεξικού Μιγκέλ ντε λα Μαδρίδ, της Αργεντινής Ραούλ Αλφονσίν και της Τανζανίας Τζούλιους Νιερέρε.
Το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει το επεισόδιο ”Υπόθεση Ούλοφ Πάλμε” της σειράς ”Εξάντας” παραγωγής 2004.
ΕΞΑΝΤΑΣ
ΥΠΟΘΕΣΗ ΟΥΛΟΦ ΠΑΛΜΕ
Ο ”Εξάντας” είναι μια σειρά βραβευμένων ντοκιμαντέρ του Γιώργου Αυγερόπουλου που εξετάζει και ερευνά προβλήματα και φαινόμενα της σύγχρονης ζωής. Το συγκεκριμένο επεισόδιο είναι αφιερωμένο στην υπόθεση της δολοφονίας του Σουηδού πρωθυπουργού, Ούλοφ Πάλμε.
Το πρώτο μέρος του επεισοδίου αναφέρεται στην ιδιαιτερότητα του Σουηδικού κοινωνικού μοντέλου, ενώ εστιάζει στη δολοφονία της Άννα Λιντ, υπουργού Εξωτερικών της Σουηδίας και υποψήφιας για την πρωθυπουργία στις επερχόμενες εκλογές του 2002. Η δολοφονία της προοδευτικής πολιτικού επανέφερε στο προσκήνιο την υπόθεση της δολοφονίας του Ούλοφ Πάλμε το Φεβρουάριο του 1986. Η εκπομπή αναπαριστά το χρονικό της δολοφονίας με βάση τις μαρτυρίες που έχουν καταγραφεί, ενώ ακολουθεί μια σειρά ειδικών ή απλών ανθρώπων που ενεπλάκησαν ενεργά με την υπόθεση και οι οποίοι εκθέτουν τις απόψεις τους.
Το δεύτερο μέρος του επεισοδίου περιγράφει το αρνητικό αποτέλεσμα που είχε ο διορισμός του Χανς Χόλμερ ως επικεφαλής της έρευνας για τη δολοφονία. Τόσο η εισαγγελέας Αγκνέτα Μπλιντμπεργκ, όσο και οι ερευνητές Γκούναρ Βαλ και Σβεν Άνερ, αλλά και ο δημοσιογράφος Λαρς Μπόργινας, εξηγούν την λάθος κατεύθυνση που πήρε η έρευνα και την ύποπτη αμέλεια να ερευνηθούν οι ομάδες ακροδεξιών, στρατιωτικών, αστυνομικών και εθνικιστών, εκείνων δηλαδή που ήταν γνωστό ότι μισούσαν τον Πάλμε. Η εκπομπή εστιάζει ιδιαίτερα στο φαινόμενο αυτό της σουηδικής κοινωνίας και εξηγεί το κατεστημένο της ακροδεξιάς που έχει πρόσβαση σε όλα τα επίπεδα τόσο του στρατού όσο και της αστυνομίας. Παράλληλα προβάλλεται η πολιτική δράση του Πάλμε, το άνοιγμά του προς την ΕΣΣΔ και η ανοιχτή και έντονη αντιπολεμική του στάση, που εκφράστηκε με αντίθεση στον πόλεμο του Βιετνάμ, στη Σοβιετική εισβολή στο Αφγανιστάν, στον πυρηνικό εξοπλισμό των υπερδυνάμεων.
Στο τρίτο μέρος του επεισοδίου παρουσιάζεται η περίπτωση του φερόμενου ως δολοφόνου του Ούλοφ Πάλμε, Κρίστερ Πέτερσον, ο οποίος αποδείχθηκε ότι εκτός από ένα εγκληματικό παρελθόν δεν είχε τίποτα που να τον συνδέει με την υπόθεση. Ο ίδιος ο Κρίστερ Πέτερσον εξηγεί τον τρόπο με τον οποίο τον ενέπλεξε η αστυνομία και τους λόγους για τους οποίους ο ίδιος επιδίωξε τη σύνδεση του ονόματός του με την υπόθεση. Παρουσιάζονται στοιχεία που αποδεικνύουν ότι όντως δεν θα μπορούσε να είναι ο δολοφόνος, ενώ σημειώνεται ο ρόλος της συζύγου του Πάλμε, Λίσμπετ, η οποία πιθανολογείται ότι έχει δεχθεί απειλές για τη ζωή της, προκεμένου να συγκαταθέσει στην αναγνώρισή του.
Έτος παραγωγής: 2004
Σενάριο – Διεύθυνση – Παρουσίαση: Γιώργος Αυγερόπουλος
Έρευνα: Πέτρος Κουμπλής, Ιωάννα Ντυμένου