Στις 19 Φεβρουαρίου του 2016 έφυγε από τη ζωή ο διάσημος Ιταλός συγγραφέας, κριτικός λογοτεχνίας και σημειολόγος Ουμπέρτο Έκο. Έγινε παγκόσμια γνωστός το 1980 με το πρώτο του μυθιστόρημα «Το Όνομα του Ρόδου», που αποτέλεσε ορόσημο στο χώρο της λογοτεχνίας και γνώρισε τεράστια επιτυχία. Καθηλωτικό για τον αναγνώστη, χάρη στο μοναδικό συνδυασμό αστυνομικής πλοκής, μεσαιωνικής ιστορίας, αισθητικής θεωρίας και φιλοσοφικών αναζητήσεων, παραμένει ένα από τα βιβλία με τις περισσότερες μεταφράσεις διεθνώς. Στα γραπτά του, ο Ουμπέρτο Έκο εμβάθυνε περισσότερο στην ιστορία της φιλοσοφίας, τη μαζική επικοινωνία και τη σημειωτική.
Το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει ένα αφιέρωμα στον εμβληματικό διανοούμενο της λογοτεχνίας, παραγωγής του 2012, στο πλαίσιο της εκπομπής “Οι Κεραίες της Εποχής μας”, που ολοκληρώθηκε σε δύο μέρη. Ο Ανταίος Χρυσοστομίδης και η Μικέλα Χαρτουλάρη συνομιλούν με τον Ουμπέρτο Έκο στο εξοχικό του, ένα οικοτροφείο Ιησουιτών του 18ου αι., σ’ ένα μεσαιωνικό χωριό κοντά στο Σαν Μαρίνο. Σε μια εφ’ ολης της ύλης συνέντευξη σκιαγραφείται το πορτρέτο του Ιταλού συγγραφέα, φιλόσοφου, διακεκριμένου καθηγητή, μαχητικού αρθρογράφου και φανατικού συλλέκτη βιβλίων, με κύρια χαρακτηριστικά, την αστείρευτη ευρυμάθεια και παιγνιώδη διάθεση που τον διακρίνουν.
ΟΙ ΚΕΡΑΙΕΣ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΜΑΣ
ΟΥΜΠΕΡΤΟ ΕΚΟ – Α΄ μέρος
Σειρά εκπομπών για τη λογοτεχνία με συνεντεύξεις διάσημων συγγραφέων οι οποίοι μας ξεναγούν στην Τέχνη τους, τη ζωή και την πόλη τους. Ο Ανταίος Χρυσοστομίδης και η Μικέλα Χαρτουλάρη επισκέπτονται τον Ιταλό συγγραφέα στο εξοχικό του, σ΄ένα χωριό κοντά στο Σαν Μαρίνο και παρακολουθούν την καθημερινότητά του επί δύο ημέρες. Ο Ουμπέρτο Έκο αναφέρεται στα πρώτα του αναγνώσματα, στους συγγραφείς που τον επηρέασαν και στις πρώτες του συγγραφικές απόπειρες. Επίσης, στην καλλιτεχνική πρωτοπορία της «Ομάδας 63» (Gruppo 63) του σημαντικότερου μεταπολεμικού κινήματος στα ιταλικά γράμματα, του οποίου υπήρξε συνιδρυτής. Γίνεται λόγος για τον προσωπικό του τρόπο γραφής και για τη σχέση του με το μυθιστόρημα το οποίο υπήρχε πάντα μέσα του, ακόμα κι όταν έγραφε τη διατριβή του για το ζήτημα της αισθητικής στον Θωμά Ακινάτη. Περιγράφει τη δική του σχέση ανάμεσα στην δοκιμιογραφία και την πεζογραφία και παρουσιάζει τα χαρακτηριστικά του ιστορικού μυθιστορήματος. Εξηγεί τί τον ώθησε στα πενήντα του χρόνια, να γράψει το πρώτο του μυθιστόρημα «Το Όνομα του Ρόδου» (1980), το οποίο γνώρισε τεράστια εκδοτική επιτυχία και έγινε μπεστ σέλερ παγκοσμίως. Μιλάει για τις ιδέες του βιβλίου του, καθώς και για την κινηματογραφική του μεταφορά, την ομώνυμη ταινία του Ζαν-Ζακ Ανό, πλάνα της οποίας παρεμβάλλονται στην εκπομπή. Ξεχωριστή αναφορά γίνεται στο βιβλίο του «Μπαουντολίνο» (2000), ιστορικό μυθιστόρημα φαντασίας που διαδραματίζεται κατά τη διάρκεια της άλωσης της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους το 1204. Η συζήτηση περιστρέφεται, ακόμη, γύρω από τη χρήση του διαδικτύου και τους κινδύνους που επιφυλάσσει, τα πλεονεκτήματα του τυπωμένου βιβλίου σε σχέση με τις ηλεκτρονικές εκδόσεις, και τις τεχνικές ανάγνωσης στο πέρασμα των χρόνων. Κατά τη διάρκεια εκπομπής, διαβάζονται αποσπάσματα από βιβλία του.
ΟΥΜΠΕΡΤΟ ΕΚΟ – Β΄ μέρος
Ο Ανταίος Χρυσοστομίδης και η Μικέλα Χαρτουλάρη συζητούν με τον Ουμπέρτο Έκο για τα μυθιστορήματά του και ο σπουδαίος Ιταλός συγγραφέας μιλάει για την αξία της μυθιστοριογραφίας αλλά και για τη βαθιά επιρροή του ίδιου από το Μεσαίωνα. Μιλούν για τις θεωρίες συνομωσίας που χειραγωγούσαν τις μάζες κατά τον 18ο, 19ο αι. και 20αι., θέμα που αποτέλεσε τη βάση του μυθιστορήματός του «Το Κοιμητήριο της Πράγας» (2010). Με επίκεντρο τα αντισημιτικά στερεότυπα που εξύφαναν τα πλαστά «Πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών» μιλάει για τη δαιμονοποίηση των θεωριών συνομωσίας ακόμη και στο σύγχρονο κόσμο. Ο Έκο κάνει λόγο για τη Σημειωτική καθώς ο ίδιος μελέτησε σε βάθος τις κοινωνίες από το Μεσαίωνα ως τις μέρες μας και τα κοινά στοιχεία ανάμεσα στις γλώσσες και στα σύμβολα. Αναφέρεται, ακόμη, για το φαινόμενο της μαζικής κουλτούρας και για τη λαϊκή λογοτεχνία, αλλά και για τη δική του σχέση με τον αναγνώστη. Κουβεντιάζουν για τα κόμικς που ο Έκο έχει μελετήσει και αγαπά, καθώς και για τον ρόλο του συγγραφέα στη σημερινή εποχή. Κατά τη διάρκεια εκπομπής, διαβάζονται αποσπάσματα από βιβλία του, όπως από το “Ιστορία της Ασχήμιας” (2004).
Έτος παραγωγής: 2012
Σκηνοθεσία: Γιώργος Κορδέλλας
Δείτε περισσότερα στο https://archive.ert.gr