ROM
(video)
Ντοκιμαντέρ του Μενέλαου Καραμαγγιώλη, παραγωγής του 1989, που ασχολείται με την ιστορία, τον πολιτισμό και τη ζωή των Τσιγγάνων, γνωστών και ως Ρομ, στην Ευρωπαϊκή ήπειρο και κυρίως στην Ελλάδα, με βάση τέσσερις διαφορετικές αφηγήσεις: του δάσκαλου, του φωτογράφου, της γριάς τσιγγάνας Ταμάρα και της νεαρής Αϊμά.
Μέσα από τη δύναμη της εικόνας των πλάνων των τσιγγάνικων καταυλισμών και την αφηγηματική επένδυση με κείμενα των Παλαμά, Παπαδιαμάντη και Δροσίνη το ντοκιμαντέρ ξετυλίγει την ιστορία της τσιγγάνικης φυλής, καταγράφει πτυχές της κοινωνικής ζωής των τσιγγάνων, μεταφέροντας το στίγμα της κουλτούρας τους και τα φυλετικά τους γνωρίσματα. Ταυτόχρονα, αναδεικνύει τα προβλήματα σε σχέση με τη διαβίωση των τσιγγάνων, την κοινωνική τους αφομοίωση και τον ρατσισμό που αντιμετωπίζουν. Αναζητά τις καταβολές της καταγωγής τους σε νομάδες της Ινδίας που διαμέσου της Περσίας μετακινήθηκαν στην Ευρώπη και ανιχνεύει τα ήθη, τα έθιμα και τις παραδόσεις τους όπως διασώθηκαν ανά τους αιώνες και αντανακλώνται στις τελετές του γάμου, στα πανηγύρια, στις θρησκευτικές τους εκδηλώσεις, στη μοιρολατρεία ή τις τεχνικές μαγείας.
Εκτός από τις ιστορικές αναφορές που διασώζονται σχετικά με τους τσιγγάνους, όπως για παράδειγμα την «καταδίωξη των γύφτων» στην δυτική Ευρώπη του ύστερου Μεσαίωνα, παρατίθενται λαϊκές διηγήσεις, δοξασίες, και θρύλοι ενώ γίνεται λόγος επίσης, για τις ενασχολήσεις και τα επαγγέλματά τους στο πέρασμα των ετών. Ακούγονται τραγούδια από τον Μάκη Χριστοδουλόπουλο, τη Δώρα Μασκλαβάνου και τον νεαρό Κώστα Παυλίδη.
Η μουσική είναι του Νίκου Κυπουργού. Το ντοκιμαντέρ διακρίθηκε με το βραβείο καλύτερου ντοκιμαντέρ και μοντάζ στο 30ο Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (1989) και τιμήθηκε με το κρατικό βραβείο ΥΠΠΟ για τη μουσική του (1990).
Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr