Στις 2 Σεπτεμβρίου 1944, 27 στρατιωτικά οχήματα με δυνάμεις κατοχής του ναζιστικού στρατού και απόσπασμα ταγματασφαλιτών του διαβόητου Φριτς Σούμπερτ, περικυκλώνουν το χωριό Χορτιάτης στη Μακεδονία, κοντά στη Θεσσαλονίκη. Η επιχείρηση έχει στόχο την εξόντωση του πληθυσμού του χωριού. Πάνω από 145 άνθρωποι εκτελούνται, καίγονται ζωντανοί και βασανίζονται, οι περισσότεροι εξ αυτών άμαχοι, γυναίκες και παιδιά. Τιμώντας τη μνήμη των θυμάτων το Αρχείο της ΕΡΤ ψηφιοποίησε και παρουσιάζει το επεισόδιο της σειράς:
Η ΕΡΤ ΣΤΗ ΒΟΡΕΙΟ ΕΛΛΑΔΑ
ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ ΧΟΡΤΙΑΤΗΣ
(video)
Νέο
Στο επεισόδιο της σειράς, παραγωγής 1981, σε σκηνοθεσία του Γιώργου Καρυπίδη, παρουσιάζεται το χρονικό της σφαγής στον Χορτιάτη μέσα από μαρτυρίες των κατοίκων του χωριού που επέζησαν αλλά και συγγενών των θυμάτων.
Κατά τη διάρκεια του επεισοδίου περιγράφεται η γενικότερη κατάσταση στην περιοχή της Μακεδονίας κατά την περίοδο της κατοχής με κεντρικό αφηγητή τον Γιώργο Ιωάννου, έναν από τους σπουδαιότερους νεοέλληνες πεζογράφους. Αναφέρονται οι προσπάθειες του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ προκειμένου να οργανωθεί η αντίσταση στον κατακτητή αλλά και να προστατευθούν οι αγωνιστές και οι διωκόμενοι από τους εισβολείς. Οι αντιδράσεις των δυνάμεων κατοχής σε συνεργασία με τις μονάδες των δοσίλογων και συνεργατών τους επικεντρώθηκαν στην καταδίωξη των ανταρτών και κυρίως σε αντίποινα σε κρατούμενους και σε άμαχο πληθυσμό. Το κυρίως μέρος της εκπομπής περιλαμβάνει μαρτυρίες των κατοίκων του χωριού, οι οποίες συνθέτουν την εικόνα της επιχείρησης στον Χορτιάτη και αποδίδουν με λεπτομέρεια τις φρικαλεότητες που διέπραξαν εκεί οι γερμανικές μονάδες και οι ταγματασφαλίτες. Περιγράφονται οι εκτελέσεις, αμάχων και παιδιών, οι βιασμοί και εκτελέσεις γυναικών, η πυρπόληση και λεηλασία των κατοικιών του χωριού. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν οι μαρτυρίες κατοίκων που υπογραμμίζουν ως απαράδεκτη την μεταπολεμική προσπάθεια να επιρριφθούν ευθύνες για τη σφαγή του Χορτιάτη στους αντάρτες. Κατά τη διάρκεια του επεισοδίου παρουσιάζεται αρχειακό οπτικοακουστικό και φωτογραφικό υλικό από τον Ελληνο-ιταλικό πόλεμο και την εθνική αντίσταση.
Προβλήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 1981.
Το πρωτότυπο φιλμ 16mm συντηρήθηκε, ψηφιοποιήθηκε και αποκαταστάθηκε στα εργαστήρια του Αρχείου της ΕΡΤ με τον νέο εξοπλισμό και τις υποδομές που πλέον διαθέτει (film scanner, color correction).
Δείτε περισσότερα στο archive.ert.gr