Ο Βασίλης Τσιτσάνης, ο μεγάλος Έλληνας λαϊκός συνθέτης, στιχουργός και τραγουδιστής από τους σημαντικότερους του 20ου αιώνα, γεννήθηκε στις 18 Ιανουαρίου 1915 στα Τρίκαλα Θεσσαλίας και πέθανε στο Λονδίνο την ίδια ημέρα το 1984, αφήνοντας πίσω μια πλούσια μουσική παρακαταθήκη και έντονη τη σφραγίδα του στην πορεία και την εξέλιξη της ελληνικής μουσικής.
Το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει από τη σειρά ντοκιμαντέρ «ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΠΟΥ ΕΓΡΑΨΑΝ ΙΣΤΟΡΙΑ» την εκπομπή:
ΣΥΝΝΕΦΙΑΣΜΕΝΗ ΚΥΡΙΑΚΗ (1948)
του Βασίλη Τσιτσάνη
(video)
Μουσικό ντοκιμαντέρ που παρουσιάζει ελληνικά τραγούδια που έγραψαν ιστορία, το καθένα στο είδος του, από το σμυρναίικο και το ρεμπέτικο, μέχρι το ελαφρό, λαϊκό και έντεχνο. Πρόκειται για έργα μεγάλων Ελλήνων δημιουργών που εξέφρασαν τον ιστορικοκοινωνικό περίγυρο της εποχής τους. Η κάμερα καταγράφει τις μαρτυρίες των ίδιων των δημιουργών και μελετητών, ενώ επισκέπτεται χώρους που είναι άμεσα συνδεδεμένοι με τη δημιουργία κάθε μουσικού είδους.
Η συγκεκριμένη εκπομπή είναι αφιερωμένη στο τραγούδι του Βασίλη Τσιτσάνη Συννεφιασμένη Κυριακή», που έχει χιλιοτραγουδηθεί και έμεινε στην ιστορία. Ηχογραφήθηκε για πρώτη φορά το 1948 από τον Πρόδρομο Τσαουσάκη και τη Σωτηρία Μπέλλου.
Ο δεξιοτέχνης μπουζουξής Κώστας Παπαδόπουλος, ο δημοσιογράφος και εκδότης Γιώργος Κοντογιάννης, ο ιδιοκτήτης του νυχτερινού κέντρου “Χάραμα” Στέλιος Φαρατζής-«Κίμων» και ο Κώστας Τρίμης μιλούν για την αξία και τη σημαντικότητα του συγκεκριμένου τραγουδιού, ενώ παρουσιάζεται βίντεο στο οποίο ο Βασίλης Τσιτσάνης αποκαλύπτει την πηγή έμπνευσής του: «Στην Kατοχή, στη Θεσσαλονίκη, εμπνεύστηκα τη «Συννεφιασμένη Κυριακή». Τη ματωμένη εκείνη Κυριακή, που αφορμή μου έδωσαν τα πολλά περιστατικά. Η φτώχεια, η πείνα, η δυστυχία, η καταπίεση, η εξαθλίωση, οι πολλές ελλείψεις και οι εκτελέσεις».
Ακόμα, ο Κώστας Παπαδόπουλος θυμάται πως έκαναν πρόβες στο υπόγειο του σπιτιού του Βασίλη Τσιτσάνη, αλλά και την ηχογράφηση της «Συννεφιασμένης Κυριακής» με ερμηνευτές τον Στέλιο Καζαντζίδη, τη Γιώτα Λύδια και τη Μαρινέλλα. Ο Γιώργος Κοντογιάννης μιλά για την γνωριμία του με τον συνθέτη, που, όπως τονίζει, επηρέασε όλα τα είδη του τραγουδιού. «Πήρε το ρεμπέτικο τραγούδι και το έκανε λαϊκό, με την έννοια της λαϊκής, της ευρύτατης κοινωνικής αποδοχής. Τα τραγούδια του τραγουδιόταν από τις αρχές της δεκαετίας του ’50 απ’ όλα τα κοινωνικά στρώματα, σε όλη την Ελλάδα. Αυτό ο Τσιτσάνης το ήθελε, το επιδίωξε και το κατάφερε», αναφέρει χαρακτηριστικά. Παράλληλα ο Κώστας Τρίμης μιλά για τα δύσκολα χρόνια της γερμανικής κατοχής και του εμφυλίου και αποκαλύπτει πως ένιωσε όταν άκουσε τη «Συννεφιασμένη Κυριακή», ενώ ο Στέλιος Φαρατζής-«Κίμων» θυμάται τι γινόταν στο «Χάραμα» όταν ο Βασίλης Τσιτσάνης έπαιζε το συγκεκριμένο τραγούδι.
Γίνεται, επίσης, αναφορά στη συμβολή του συνθέτη στη διαμόρφωση του λαϊκού τραγουδιού κάνοντας το ρεμπέτικο να αποκτήσει ευρεία λαϊκή αποδοχή και να ακούγεται απ’ όλα τα κοινωνικά στρώματα.
Στην εκπομπή ακούγονται η πρώτη εκτέλεση της «Συννεφιασμένης Κυριακής», με τον Πρόδρομο Τσαουσάκη και τη Σωτηρία Μπέλλου, η δεύτερη με τη Μαρίκα Νίκου και τον Γιαννόπουλο και η τρίτη με τον Στέλιο Καζαντζίδη, τη Γιώτα Λύδια και τη Μαρινέλλα. Επίσης, παρουσιάζονται αποσπάσματα από την εκπομπή της ΕΡΤ «Τσιτσάνης-40 χρόνια τραγούδια» σε σκηνοθεσία Γιάννη Μπασίπαγλη, καθώς και αρχειακό υλικό.
Έτος παραγωγής 2007
Σκηνοθεσία-παραγωγή: Γιώργος Χρ. Ζέρβας
Δείτε περισσότερα στο https://archive.ert.gr