Βασίλης Τσιτσάνης – 18 Ιανουαρίου 1984

Φέτος συμπληρώνονται 41 χρόνια από το θάνατο του Βασίλη Τσιτσάνη, στις 18 Ιανουαρίου 1984 και 110 χρόνια από τη γέννηση του, την ίδια μέρα το 1915. Συνθέτης, στιχουργός, δεξιοτέχνης του μπουζουκιού και ερμηνευτής, άφησε το δικό του στίγμα στην ελληνική λαϊκή μουσική.

Ο Βασίλης Τσιτσάνης γεννήθηκε στα Τρίκαλα της Θεσσαλίας. Η πρώτη του επαφή με τη μουσική έγινε μέσα από τα κλέφτικα τραγούδια που έπαιζε ο πατέρας του, με ένα μαντολίνο που είχε μετατρέψει σε μπουζούκι. Παράλληλα στο γυμνάσιο έμαθε βιολί και συμμετείχε σε κάποιες εκδηλώσεις. Το 1936 κατέβηκε στην Αθήνα με το όνειρο να γίνει δικηγόρος και παράλληλα έπιασε δουλειά σε ταβέρνες, προκειμένου να βγάζει τα έξοδα του. Ένα χρόνο μετά ηχογράφησε το πρώτο του τραγούδι κι ακολούθησαν πολλά ακόμη, όπως: «Η αρχόντισσα», «Να γιατί γυρνώ», «Γι’ αυτά τα μαύρα μάτια σου» και συνεργασίες με τους: Στράτο Παγιουμτζή, Στελλάκη Περπινιάδη, Στέλιο Κερομύτη και Μάρκο Βαμβακάρη. Τα χρόνια της κατοχής τα πέρασε στη Θεσσαλονίκη, δουλεύοντας σε διάφορα μαγαζιά. Εκεί έγραψε πολλά από τα τραγούδια που ηχογράφησε μετά τον πόλεμο, όπως: «Αχάριστη», «Μπαξέ τσιφλίκι», «Νύχτες μαγικές», «Ντερμπεντέρισσα», «Συννεφιασμένη Κυριακή» κ.ά. Το 1946 εγκαθίσταται ξανά στην Αθήνα και αρχίζει πάλι να ηχογραφεί. Δημιουργίες του ερμηνεύουν οι: Μαρίκα Νίνου, Σωτηρία Μπέλλου, Πρόδρομος Τσαουσάκης, Στέλιος Καζαντζίδης, Γρηγόρης Μπιθικώτσης, Πάνος Γαβαλάς, Μανώλης Αγγελόπουλος, Καίτη Γκρέυ, Πόλυ Πάνου, Χαρούλα Λαμπράκη, Σταμάτης Κόκοτας αλλά και ο ίδιος, ενώ με τραγούδια όπως τα: «Είμαστε αλάνια», «Πέφτουν της βροχής οι στάλες», «Όμορφη Θεσσαλονίκη», «Κάνε λιγάκι υπομονή», «Καβουράκια», «Ξημερώνει και βραδιάζει», «Απόψε στις ακρογιαλιές», «Της Γερακίνας γιός» γράφει τη δική του ιστορία στην ελληνική μουσική. Το 1980 με πρωτοβουλία της UNESCO ηχογραφείται ένας διπλός δίσκος με τον τίτλο «Χάραμα», όπως λεγόταν το μαγαζί στο οποίο ο Τσιτσάνης εμφανιζόταν τα τελευταία 14 χρόνια της καριέρας του, ο οποίος βραβεύτηκε από την Μουσική Ακαδημία Charles Gross ένα χρόνο μετά το θάνατο του. Το Αρχείο της ΕΡΤ, τιμώντας τη μνήμη του, ψηφιοποίησε και παρουσιάζει την εκπομπή:

ΣΑΝ ΠΑΛΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ
ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΣΙΤΣΑΝΗΣ
(video)

Η εκπομπή είναι αφιερωμένη στον Βασίλη Τσιτσάνη. Μέσα από συνεντεύξεις ανθρώπων που τον έζησαν από κοντά και συνεργάστηκαν μαζί του και αρχειακό οπτικοακουστικό υλικό παλιότερων εκπομπών, η Πόπη Τσαπανίδου, παρουσιάζει την καλλιτεχνική πορεία του σπουδαίου δημιουργού.

Προβάλλεται απόσπασμα συνέντευξης του Βασίλη Τσιτσάνη (1979) στην οποία μιλά για τα παιδικά του χρόνια στα Τρίκαλα, τον ερχομό του στην Αθήνα το 1936, με στόχο να γίνει δικηγόρος, και την ενασχόλησή του τελικά με τη μουσική, ενώ αναφέρεται και στη συνεργασία του με την Μαρίκα Νίνου. Παράλληλα,  ο μελετητής του ρεμπέτικου τραγουδιού Παναγιώτης Κουνάδης μιλά για το μουσικό περιβάλλον της εποχής του Βασίλη Τσιτσάνη, τις επιρροές που δέχθηκε και τα χαρακτηριστικά που τον κατατάσσουν σε μια από τις σημαντικότερες φυσιογνωμίες της λαϊκής μουσικής. «Είχαμε ένα συνθέτη που “βασάνιζε” το κάθε τραγούδι. Ποτέ ο Τσιτσάνης δεν έβγαλε τραγούδι σε πέντε ή σε δέκα λεπτά», τονίζει, αναφερόμενος στον τρόπο με τον οποίο δούλευε, δίνοντας σημασία και στην τελευταία λεπτομέρεια, ενώ κάνει ειδική μνεία και στο στιχουργικό του ταλέντο. Επίσης, η κόρη του Βικτωρία Τσιτσάνη μιλά για τους τόπους που έζησε και αγάπησε ο πατέρας της και θυμάται στιγμές που μοιράστηκε μαζί του. Για τον παγκόσμιο ήχο του Βασίλη Τσιτσάνη μιλά η Δήμητρα Γαλάνη, τονίζοντας ότι: «Είναι πολύ μεγάλη φυσιογνωμία και είμαστε πολύ τυχεροί που έχουμε έναν τόσο παγκόσμιο συνθέτη». «Ήταν και είναι ένα από τα παράσημα στην καριέρα μου, το γεγονός ότι συνεργάστηκα μαζί του», αναφέρει από την πλευρά του ο  Μανώλης Μητσιάς, ενώ για τη συνεργασία της με τον Τσιτσάνη μιλά και η Χαρούλα Λαμπράκη. Ακόμη, ο Ουλφ Μπούχελντ θυμάται την πρώτη επαφή μαζί του, όταν ήρθε από τη Γερμανία στην Ελλάδα για να τον ακούσει από κοντά να ερμηνεύει τα τραγούδια του, αναφερόμενος παράλληλα στη φιλιά που αναπτύχθηκε μεταξύ τους. Τέλος, ο δημοσιογράφος Κώστας Χαρδαβέλλας μιλά για τη γνωριμία του με τον σπουδαίο δημιουργό, για την απλότητα που τον διέκρινε, ενώ προβάλλεται απόσπασμα από τη συνέντευξη που είχε παραχωρήσει στην εκπομπή «Ρεπόρτερς».

Κατά τη διάρκεια της εκπομπής ακούγονται μερικές από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του Βασίλη Τσιτσάνη, προβάλλεται αρχειακό υλικό όπου τον βλέπουμε να ερμηνεύει ο ίδιος κομμάτια του μαζί με τη Μαρίκα Νίνου, τον Γιώργο Νταλάρα κ.ά., καθώς και στιγμιότυπα-ντοκουμέντα από εμφανίσεις του σε νυχτερινά κέντρα όπως στο «Χάραμα». Μερικές από τις επιτυχίες του που ακούγονται είναι: «Της φτώχειας τα κουρέλια», «Αρχόντισσα», «Το σκαλοπάτι σου», «Γιατί με ξύπνησες πρωί», «Θα κάνω ντου βρε πονηρή», «Με παράσυρε το ρέμα», «Δεν ρωτώ ποια είσαι», «Κάποιο αλάνι απ’ το λιμάνι» κ.ά.

Σενάριο-Έρευνα-Παρουσίαση: Πόπη Τσαπανίδου
Σκηνοθεσία: Γεωργία Τάτση
Έτος παραγωγής: 2002

Δείτε περισσότερα στο https://archive.ert.gr

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ

TOP NEWS