Γιώργος Σικελιώτης – 4 Σεπτεμβρίου 1984

3 Σεπτεμβρίου 2019

Πριν από 35 χρόνια, στις 4 Σεπτεμβρίου 1984, έφυγε από τη ζωή ο ζωγράφος και χαράκτης Γιώργος Σικελιώτης έχοντας συμπληρώσει πενηνταετή καλλιτεχνική δραστηριότητα (1935-1984) στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Το Αρχείο της ΕΡΤ τιμά τη μνήμη του με ένα σπάνιο ντοκουμέντο της δεκαετίας του ’70:

ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΣ

Ο ΖΩΓΡΑΦΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Σειρά εκπομπών του 1975 με θέμα Έλληνες εικαστικούς δημιουργούς. Η συγκεκριμένη εκπομπή είναι αφιερωμένη στον ζωγράφο και χαράκτη Γιώργο Σικελιώτη (γεν. 1917- θαν. 1984) ο οποίος μιλάει για το έργο του.

Ο Γιώργος Σικελιώτης, ένας από τους σημαντικότερους ζωγράφους και χαράκτες του 20ου αι., γεννήθηκε στη Σμύρνη και με τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 ήρθε και εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Καισαριανή. Απόφοιτος της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών (1939), είχε δασκάλους του τον Κωνσταντίνο Παρθένη και τον Σπυρίδωνα Βικάτο. Η πρώτη του ατομική έκθεση έγινε το 1954 στις αίθουσες της εφημερίδας «Το Βήμα». Από τότε μέχρι το θάνατό του έλαβε μέρος σε πολλές ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Το 1965 οργάνωσε ατομική έκθεση στην Νέα Υόρκη.

Η φακός της κάμερας καταγράφει πλάνα από τον καλλιτέχνη στο εργαστήριό του την ώρα της δημιουργίας. Παράλληλα, ο ίδιος μιλάει για τη ζωγραφική του και κατατάσσει το έργο του χρονολογικά. Διακρίνει τα χρόνια της μαθητείας του στη Σχολή Καλών Τεχνών (1935-1940), καθώς και την περίοδο του πολέμου και της Αντίστασης, όπου στα σχέδια και στα χαρακτικά του απεικόνισε το δράμα που βίωνε ο τόπος, συμβάλλοντας στον αγώνα κατά του κατακτητή. Ειδική μνεία κάνει στο διάστημα 1945-1950, οπότε άρχισε να διαμορφώνει το προσωπικό του ύφος: μια ζωγραφική γνήσια ελληνική βγαλμένη από την λαϊκή παράδοση, με κύρια χαρακτηριστικά της τέχνης του τις στέρεες μορφές και την έμφαση στο σχήμα. Αναφέρεται, στη συνέχεια, στα θέματά του και στις πανανθρώπινες αξίες που εκφράζουν στο έργο του. Θυμάται, επίσης, τα χρόνια που έζησε και εργάστηκε στην Αγγλία, όπου αποτύπωσε το παλιό βιομηχανικό της τοπίο στο ζωγραφικό και χαρακτικό του έργο.

Το 1975 η Εθνική Πινακοθήκη οργάνωσε αναδρομική έκθεση του έργου του. Η εκπομπή περιηγείται στους χώρους της έκθεσης και ο Γιώργος Σικελιώτης αναφέρεται στην μεγάλη σημασία του γεγονότος. Τέλος, μιλάει για τις επιδράσεις που δέχτηκε η τέχνη του από την παράδοση του θεάτρου σκιών και τις φιγούρες του Καραγκιόζη.

Προβλήθηκε από το ΕΙΡΤ στις 10 Νοεμβρίου 1975

Παραγωγή-σκηνοθεσία: Γιώργος Εμιρζάς

Το πρωτότυπο φιλμ 16mm στο οποίο είναι αποτυπωμένο το ντοκιμαντέρ, συντηρήθηκε, ψηφιοποιήθηκε και αποκαταστάθηκε στα εργαστήρια του Αρχείου της ΕΡΤ με τον νέο εξοπλισμό και τις υποδομές που πλέον διαθέτει (film scanner, color correction).

Δείτε περισσότερα στο archive.ert.gr

Μάνος Κατράκης – 2 Σεπτεμβρίου 1984

1 Σεπτεμβρίου 2019

Συμπληρώνονται φέτος 35 χρόνια από τον θάνατο του Μάνου Κατράκη, ενός από τους μεγαλύτερους ηθοποιούς του ελληνικού θεάτρου, ο οποίος έφυγε από τη ζωή στις 2 Σεπτεμβρίου 1984. Το Αρχείο της ΕΡΤ τιμώντας τη μνήμη του ψηφιοποίησε και παρουσιάζει την εκπομπή του 1982:

ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ

ΜΑΝΟΣ ΚΑΤΡΑΚΗΣ

Σειρά αυτοβιογραφικών ντοκιμαντέρ από το 1982, των Γιώργου και Ηρώς Σγουράκη, όπου σκιαγραφούνται προσωπικότητες από τον πνευματικό, καλλιτεχνικό, πολιτικό και κοινωνικό χώρο. Στο συγκεκριμένο επεισόδιο μιλάει για τη ζωή του και την πορεία του στο θέατρο ο ηθοποιός Μάνος Κατράκης (γεν. 1908 – θαν. 1984).

Η εκπομπή ξεκινά με την αφήγηση του ηθοποιού σχετικά με την κρητική του καταγωγή και το οικογενειακό του περιβάλλον. Μιλάει για την μετακίνηση της οικογένειάς του από την Κρήτη στην Αθήνα τη δεκαετία του ’20 και τον καθημερινό τους αγώνα για την επιβίωση, μέσα σε συνθήκες φτώχειας και πολιτικής αντιπαλότητας βενιζελικών και κωνσταντινικών. Η παρουσίαση της ζωής του κινείται γύρω από δύο άξονες: τον προσωπικό, που αφορά στα χρόνια της εξορίας του εξαιτίας των πολιτικών του θέσεων και της συναναστροφής του εκεί με προσωπικότητες της αριστεράς, γεγονός που συνέβαλε στην ολοκλήρωση του ιδεολογικού του προσανατολισμού, και τον επαγγελματικό. Αφηγείται τα πρώτα του βήματα στο θέατρο και το επίσημο ξεκίνημά του στον θίασο της Μαρίκας Κοτοπούλη (1928). Μιλάει για τη δημιουργία, μαζί με μια ομάδα καλλιτεχνών, του πρώτου Κρατικού Θεάτρου της Θεσσαλονίκης μέσα στα χρόνια της Κατοχής ως αντίβαρο στην επεκτατική πολιτική των Βουλγάρων, για τα ποιητικά απογεύματα που διοργάνωνε στο Θέατρο Μουσούρη με τη συμμετοχή σημαντικών πνευματικών ανθρώπων και για τον θίασο «Μάνου Κατράκη». Κάνει λόγο για τη δημιουργία του Ελληνικού Λαϊκού Θεάτρου (1955) στο Πεδίο του Άρεως που ανέβαζε για πολλά χρόνια σημαντικά έργα ελληνικού και ξένου ρεπερτορίου, και για την βίαιη έξωσή του από εκεί με την επιβολή της δικτατορίας, για τις περιοδείες του κατά τη Μεταπολίτευση μέχρι την εγκατάστασή του στο Θέατρο Μπρόντγουεϊ το 1978.

Κατόπιν, αναφέρεται στις τιμητικές διακρίσεις που δέχτηκε για την 50χρονη πορεία του, ξεχωρίζοντας αυτή της Ακαδημίας Αθηνών και του Κινηματογραφικού Φεστιβάλ στο Σαν Φρανσίσκο. Θυμάται, επίσης, σημαντικούς συνεργάτες που ολοκλήρωσαν την καλλιτεχνική του οντότητα, και αγαπημένους ρόλους που σημάδεψαν τη θεατρική του ζωή. Κάνει επίσης λόγο για την κινηματογραφική του παρουσία. Τέλος, ο Μάνος Κατράκης εμφανίζεται να τραγουδά «Ερωτόκριτο» του Βιτσέντζου Κορνάρου με τη συνοδεία του σπουδαίου λαουτιέρη Γιώργη Κουτσουρέλη. Παρεμβάλλεται φωτογραφικό και οπτικοακουστικό υλικό από θεατρικές παραστάσεις.

Η εκπομπή προβλήθηκε πρώτη φορά στις 15 Ιουνίου 1982.

Σκηνοθεσία: Χρήστος Παληγιαννόπουλος

Δείτε περισσότερα στο archive.ert.gr

Η έναρξη του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, 80 χρόνια

30 Αυγούστου 2019

Συμπληρώνονται φέτος 80 χρόνια από το ξέσπασμα του Β΄Παγκόσμιου Πολέμου, που σηματοδότησε η εισβολή των γερμανικών στρατευμάτων στην Πολωνία την 1η Σεπτεμβρίου 1939, με το πρόσχημα της αποκατάστασης της γερμανικής κυριαρχίας στην πόλη του Ντάντσιχ. Ο πόλεμος που συμπαρέσυρε όλο τον υπόλοιπο κόσμο αφού ενεπλάκησαν 60 χώρες, έμελλε να διαρκέσει 6 χρόνια, ως τις 2 Σεπτεμβρίου 1945, αφήνοντας πίσω του πάνω από 60 εκατομμύρια νεκρούς και επιφέροντας τα μεγαλύτερα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.

Δείτε από το Αρχείο της ΕΡΤ και την εκπομπή “ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ ΤΟΝ 20ο ΑΙΩΝΑ“, το απόσπασμα που αναφέρεται στα γεγονότα που οδήγησαν στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
(video)
Η εκπομπή «Σαν σήμερα τον 20ο αιώνα», που ξεκίνησε να προβάλλεται από την ΕΡΤ στις 15/10/2004, είναι μια αναδρομή στη σύγχρονη παγκόσμια ιστορία, με άξονα την καθημερινή καταγραφή γεγονότων, προσώπων και επιστημονικών επιτευγμάτων που σημάδεψαν τον 20ο αιώνα, μέσα από σπάνιο αρχειακό οπτικοακουστικό υλικό.

Το απόσπασμα συνοψίζει τα ιστορικά γεγονότα που οδήγησαν στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, των χρόνων πριν από την κήρυξη του πολέμου μεταξύ του Άξονα και των Συμμαχικών Δυνάμεων το 1939. Αναφέρεται στα αίτια της ανόδου και της επικράτησης του εθνικοσοσιαλισμού-ναζισμού, την ανάληψη της εξουσίας από τον Χίτλερ το 1933 ενώ παρακολουθεί τη σταδιακή ανόρθωση της ηττημένης πολεμικά Γερμανίας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και την καταστρατήγηση από την πλευρά της της Συνθήκης των Βερσαλλιών με τον επανεξοπλισμό της και με την ανοχή των Συμμάχων. Ως τέτοια υπήρξε η επαναφορά της υποχρεωτικής στράτευσης το 1935, η ύπαρξη Πολεμικής Αεροπορίας (Luftwaffe) και η ενίσχυση της δύναμης του Πολεμικού Ναυτικού.

Περιλαμβάνονται αρχειακά πλάνα από ναζιστικές στρατιωτικές παρελάσεις, από ομιλίες του Χίτλερ ενώπιον συγκεντρωμένου πλήθους, από την υπογραφή της στρατιωτικής συμμαχίας μεταξύ της ναζιστικής Γερμανίας, της Ιταλίας και της Ιαπωνίας το Νοέμβριο του 1937, την προσάρτηση της Αυστρίας στο Γ΄ Ράιχ τον Μάρτιο του 1938, η οποία έγινε δεκτή χωρίς αντίδραση από την Βρετανία και τη Γαλλία. Ακόμη, από την τετραμερή Διάσκεψη στο Μόναχο τον Σεπτέμβριο του 1938 και την υπογραφή του «Συμφώνου του Μονάχου» από τη Γαλλία, την Βρετανία, την Ιταλία και τη Γερμανία, την κατάληψη της Τσεχοσλοβακίας τον Μάρτιο του 1939 με πρόφαση την προστασία των Γερμανών Σουδητών, και την εισβολή των γερμανικών στρατευμάτων στην Πολωνία την 1η Σεπτεμβρίου 1939 που αποτέλεσε την απαρχή του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου.

Σκηνοθεσία-σενάριο: Πάνος Παπαδόπουλος

Αφήγηση: Αλέξανδρος Λαχανάς

Έτος παραγωγής: 2017-2018

Δείτε περισσότερα στο archive.ert.gr

Αττίκ – 29 Αυγούστου 1944

28 Αυγούστου 2019

Συμπληρώνονται φέτος 75 χρόνια από τον θάνατο του κυριότερου εκφραστή του ελληνικού ρομαντικού τραγουδιού, του Αττίκ (Κλέονα Τριανταφύλλου) ο οποίος αυτοκτόνησε στις 29 Αυγούστου 1944, σε ηλικία 59 ετών. Ο μεγάλος δημιουργός, προερχόμενος από τον παροικιακό ελληνισμό της Αιγύπτου και με ευρωπαϊκές μουσικές σπουδές, σφράγισε με τις συνθέσεις του την ιστορία του ελαφρού τραγουδιού.

Δείτε από το Αρχείο της ΕΡΤ την εκπομπή:

ΙΧΝΗΛΑΤΕΣ

ΑΤΤΙΚ

Σειρά εκπομπών με θέμα τους την ανάδειξη κοινωνικών και πολιτιστικών θεμάτων και την παρουσίαση προσωπικοτήτων. Το επεισόδιο αναφέρεται στη ζωή και στο έργο του μουσικού Κλέωνα Τριανταφύλλου, κατά κόσμον Αττικ.

Ο Δαυιδ Ναχμίας παρουσιάζει την περιπετειώδη ζωή του συνθέτη, που ασχολήθηκε σχεδόν με όλα τα είδη του μουσικού θεάτρου-από το βαριετέ μέχρι το μιούζικ χολ και από την οπερέτα μέχρι την επιθεώρηση- τους καλλιτεχνικούς σταθμούς της ζωής του, με κυριότερο το Παρίσι και την περίφημη «Μάντρα του Αττίκ» στην Πλατεία Αμερικής, τη «διπλή ζωή» του, τη μελαγχολία του.

Για τον Αττίκ μιλάει στην εκπομπή η μόνη επιζήσασα συγγενής του, η ανιψιά του Πέλεια Τριανταφύλλου-Τζαρτίλη, κόρη του αδελφού του Κίμωνα, η οποία καταθέτει τις προσωπικές της αναμνήσεις από το θείο της, παραθέτει στοιχεία της ιδιωτικής του ζωής, όπως τους ερωτικούς του δεσμούς, τον θαυμασμό του για την τραγουδίστριά του Λουίζα Ποζέλλι, που ο ίδιος ανακάλυψε, και την επιθυμία του να υιοθετήσει ένα παιδί. Αφηγείται ακόμη περιστατικά από την περίοδο της Κατοχής που συγκλόνισαν τον ίδιο τον Αττίκ και μιλάει για τη σχέση του με τη μητέρα του. Στην καλλιέργειά του και στο ταλέντο του αναφέρεται η τραγουδίστρια Δανάη, «το αηδόνι του Αττίκ». Μιλάει για το οικογενειακό του περιβάλλον και για τη σχέση του με τον Αλέκο Σακελλάριο. Στην εκπομπή περιέχεται, επίσης, συνέντευξη της ηθοποιού Άννας Καλουτά για τον Αττίκ και τη συνεργασία τους σε ηλικία μόλις 8 ετών στο βαριετέ «Όαση» στο Ζάππειο και τραγουδάει τη σύνθεσή του που είχαν ερμηνεύσει τότε τα «Καλουτάκια».

Το ρομαντικό ρεύμα του Αττίκ με τον “απαλό ήχο”, τον “κομψό του στίχο” και την “τρυφερή έκφραση”, θα επηρεάσει το μουσικό ρεπερτόριο της εποχής. Γίνεται αναφορά στην ιστορία των τραγουδιών «Παπαρούνα», «Μαραμένα Γιούλια», «Είδα μάτια πολλά» και «Ζητάτε να σας πω» για το οποίο μιλάει ο Αλέκος Σακελλάριος –ακούγεται η φωνή του.

Κατά τη διάρκεια της εκπομπής, προβάλλονται αποσπάσματα από την ταινία «Τα χειροκροτήματα» (1944) του Γιώργου Τζαβέλλα, στην οποία ο Αττίκ πρωταγωνίστησε λίγο πριν από τον θάνατό του, καθώς και σπάνιο φωτογραφικό υλικό. Οι τραγουδιστές Μαρία Κανελλοπούλου και Θάνος Πολύδωρας ερμηνεύουν γνωστές συνθέσεις του δημιουργού, όπως «Είδα μάτια πολλά» και «Παπαρούνα», με τη συνοδεία στο πιάνο του Δαυίδ Ναχμία.

Έτος παραγωγής: 2002

Σκηνοθεσία: Στάθης Πλώτας

Γιώργος Σουρής – 26 Αυγούστου 1919

25 Αυγούστου 2019

Φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από το θάνατο του σπουδαίου σατιρικού ποιητή Γεώργιου Σουρή, στις 26 Αυγούστου 1919. Το Αρχείο της ΕΡΤ, τιμώντας τη μνήμη του, ψηφιοποίησε και παρουσιάζει το επεισόδιο της εκπομπής του Φρέντυ Γερμανού, παραγωγής 1994:

«Εκπομπές που αγάπησα – Γιώργος Σουρής Ενός αιώνα γέλιο»

Γεννημένος το 1853 στην Ερμούπολη της Σύρου, ο Σουρής ξεκίνησε την φοίτηση στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών χωρίς όμως να αποφοιτήσει. Για λόγους βιοποριστικούς παρέδιδε μαθήματα και δημοσιογραφούσε. Πολύ γρήγορα η έμμετρη σάτιρά του τον έκανε γνωστό και οι στίχοι του δημοσιεύθηκαν σε πολλά περιοδικά της εποχής. Από το 1883 έως το 1918 κυκλοφόρησε η έμμετρη εβδομαδιαία σατιρική εφημερίδα του Σουρή με το όνομα «Ρωμηός». Έγραψε μεταξύ άλλων και έμμετρες κωμωδίες, ενώ προτάθηκε πέντε φορές για το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.

Στη σειρά «Εκπομπές που αγάπησα» ο Φρέντυ Γερμανός παρουσιάζει μια ανθολογία από τις εκπομπές του, συμπληρώνοντας πορεία 25 χρόνων στην ελληνική τηλεόραση. Η συγκεκριμένη εκπομπή, από το «Πορτραίτο της Πέμπτης» του 1976, είναι αφιερωμένη στον Γιώργο Σουρή, έναν από τους σπουδαιότερους σατιρικούς ποιητές της νεότερης Ελλάδας. Οι ηθοποιοί Κώστας Βουτσάς, Γιώργος Κωνσταντίνου, Γιάννης Γκιωνάκης, Σωτήρης Μουστάκας διαβάζουν τα ποιήματα του Γιώργου Σουρή «Η Ελενιώ», «Καταργούμε», «Τίνος Μοιάζει» και «Αθήνα». Στη συνέχεια οι Δημήτρης Ψαθάς, Μποστ και Κώστας Πρετεντέρης απαντούν στο ερώτημα πώς θα αντιμετώπιζε ο ποιητής, αν ζούσε, θέματα της εποχής, ενώ γίνεται παράλληλα αποτίμηση του έργου του. Επίσης, η κόρη του ποιητή, Μυρτώ Σουρή, μιλά για τον πατέρα της, για το πλούσιο ποιητικό του έργο, τον ευτυχισμένο γάμο του και μας ξεναγεί στο παλιό ιστορικό σαλόνι του. Η ίδια αναφέρεται στην εφημερίδα «Ο Ρωμηός», που επί 35 χρόνια ο ποιητής έγραφε μόνος του, και μας ταξιδεύει στην εποχή εκείνη διαβάζοντας ποιήματα του Γιώργου Σουρή, ενώ ο Φρέντυ Γερμανός ξεφυλλίζει μαζί της χειρόγραφα από το θεατρικό έργο «Χειραφέτηση», σημειώματα και ποιητικές συλλογές. Το αφιέρωμα ολοκληρώνεται με τον ηθοποιό Γιώργο Μιχαλακόπουλο να διαβάζει στίχους του ποιητή που γράφτηκαν σε χαρακτηριστικές στιγμές της ελληνικής ιστορίας στις σελίδες της εφημερίδας «Ρωμηός». Ο Φρέντυ Γερμανός με αφορμή τα αποσπάσματα αυτά, ξεκινώντας από το 1880, συνδέει την οξυδέρκεια της σάτιρας του Γεωργίου Σουρή, ως μια σχεδόν προφητική ματιά στα πράγματα, με τα πολιτικά και κοινωνικά γεγονότα μέχρι και το 1976. Κατά τη διάρκεια της εκπομπής παρουσιάζονται επίσης αποσπάσματα από ρεπορτάζ της δημοσιογράφου Λιάνας Κανέλλη η οποία ρωτάει πολίτες κοντά στο άγαλμα του Γεωργίου Σουρή στο Ζάππειο, αν γνωρίζουν ποιός ήταν ο συγκεκριμένος άνδρας.

Γιάννης Γκιωνάκης – 25 Αυγούστου 2002

23 Αυγούστου 2019

Με αφορμή την επέτειο θανάτου του δημοφιλούς κωμικού ηθοποιού Γιάννη Γκιωνάκη, ο οποίος έφυγε από τη ζωή στις 25 Αυγούστου 2002, το Αρχείο της ΕΡΤ ψηφιοποίησε και παρουσιάζει την εκπομπή:

ΠΡΟΣΩΠΑ ΘΕΑΤΡΟΥ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΚΙΩΝΑΚΗΣ

Νέο

Σειρά αυτοβιογραφικών ντοκιμαντέρ της δεκαετίας του 1980, όπου παρουσιάζονται προσωπικότητες του ελληνικού θεάτρου. Το συγκεκριμένο επεισόδιο είναι αφιερωμένο στον μεγάλο κωμικό ηθοποιό Γιάννη Γκιωνάκη ο οποίος αυτοβιογραφείται. Ο καλλιτέχνης μιλάει για τη ζωή του, τον πατέρα του, τις σπουδές του και την καλλιτεχνική του πορεία στο θέατρο και στον κινηματογράφο. Αναφέρεται στη συνεργασία του με κορυφαίους σκηνοθέτες και ηθοποιούς, που διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην καριέρα του.

Στην αρχή της αφήγησής του εξηγεί τους λόγους που τον ώθησαν να ασχοληθεί με το θέατρο, αν και φοιτητής ο ίδιος της Ιατρικής, και περιγράφει την κλίση του από νεαρή ηλικία στη μουσική και στο υποκριτικό ταλέντο, με αναφορά στις μιμήσεις του. Αφηγείται κατόπιν την πρώτη του γνωριμία με τον Κάρολο Κουν και τις εξετάσεις στη Δραματική Σχολή του Θεάτρου Τέχνης. Επίσης, θυμάται το πρώτο του νούμερο στη θεατρική σκηνή ενώ ο ίδιος υπήρξε από τους βασικότερους ερμηνευτές των έργων του Δημήτρη Ψαθά. Μιλάει για τους ρόλους του στα έργα κλασικού ρεπερτορίου στην «Ελληνική Σκηνή» του Δημήτρη Ροντήρη και στο Εθνικό Θέατρο.

Στην εκπομπή περιλαμβάνεται συνέντευξη του σκηνοθέτη Ντίνου Δημόπουλου ο οποίος εξαίρει το ταλέντο του καλλιτέχνη και τα χαρακτηριστικά της υποκριτικής του, τα οποία προσιδιάζουν στους χαρακτήρες της ιταλικής κωμωδίας Commedia dell’ arte, ενώ τον θεωρεί συνεχιστή των μεγάλων της ελληνικής επιθεώρησης. Ο ίδιος ο Γιάννης Γκιωνάκης κάνει λόγο για το θεατρικό είδος της επιθεώρησης και τις απαιτήσεις του, από την πλευρά του ηθοποιού.

Τη δεκαετία του ’70 κάνει στροφή στο ρεπερτόριο, συνεργάζεται με το «Προσκήνιο» του Σολομού και κάνει δύο σημαντικές ερμηνείες στον «Αρχοντοχωριάτη» του Μολιέρου και στον «Κοριό» του Μαγιακόφσκι. Αφηγείται επίσης, περιστατικά από το θέατρο και μιλάει για τη σχέση του με το κοινό και τη μεγάλη αποδοχή του κόσμου. Τέλος, αναφέρεται στον ελληνικό κινηματογράφο, καθώς δεκάδες είναι οι ταινίες στις οποίες εμφανίστηκε ο Γιάννης Γκιωνάκης όπου οι ερμηνείες του υπήρξαν μοναδικές. Η κόρη του Πωλίνα Γκιωνάκη μιλάει για τον πατέρα της.

Κατά τη διάρκεια της εκπομπής προβάλλεται φωτογραφικό υλικό από θεατρικές παραστάσεις στις οποίες συμμετείχε ο Γιάννης Γκιωνάκης και από την ιδιωτική του ζωή, καθώς και αποσπάσματα από την κινηματογραφική ταινία «Τα κίτρινα γάντια».

Έτος παραγωγής: 1983

Σκηνοθεσία: Ερμής Βελλόπουλος

Δείτε περισσότερα στο archive.ert.gr

Η δίκη της Χούντας – 23 Αυγούστου 1975

22 Αυγούστου 2019

Στις 23 Αυγούστου 2019 συμπληρώνονται 44 χρόνια από την ολοκλήρωση της δίκης των πρωταιτίων του πραξικοπήματος της 21^ης Απριλίου 1967. Το Αρχείο της ΕΡΤ, με αφορμή την επέτειο, ψηφιοποίησε και παρουσιάζει, από αμοντάριστο υλικό της τηλεοπτικής κάλυψης της δίκης από το ΕΙΡΤ, την ιστορική στιγμή της απόφασης του Πενταμελούς Εφετείου Αθηνών, στις 23 Αυγούστου 1975:

(video)

Νέο Οι πραξικοπηματίες οδηγήθηκαν στο εδώλιο του κατηγορουμένου μετά από μήνυση που κατέθεσαν οι δικηγόροι Ευάγγελος Γιαννόπουλος, Γρηγόρης Κασιμάτης, Φοίβος Κούτσικας, Κωνσταντίνος Αναγνωστάκης και Αλέξανδρος Λυκουρέζος. Το σχετικό παραπεμπτικό βούλευμα αφορούσε αρχικώς 24 κατηγορούμενους. Από αυτούς δεν δικάστηκαν οι Κωνσταντίνος Ασλανίδης ο οποίος ήταν φυλακισμένος στη Γένοβα, οι Πέτρος Κωτσέλης και Ιωάννης Παλαιολόγος, οι οποίοι φυγοδικούσαν, καθώς και ο Θεόδωρος Θεοφιλογιαννάκος, ο οποίος δικάστηκε ξεχωριστά από το Στρατοδικείο, στη Δίκη των βασανιστών της Χούντας. Συνολικά 65 μάρτυρες κατηγορίας κατέθεσαν μεταξύ των οποίων σημαντικές προσωπικότητες από την πολιτική σκηνή της χώρας όπως οι Παναγιώτης Κανελλόπουλος, Παναγής Παπαληγούρας, Γεώργιος Ράλλης, Γεώργιος Μαύρος, Ανδρέας Παπανδρέου, Ηλίας Ηλιού, Χαρίλαος Φλωράκης και Κωνσταντίνος Μητσοτάκης. Η Δίκη των πρωταιτίων της Χούντας από το Πενταμελές Εφετείο Αθηνών έλαβε χώρα στις Δικαστικές Φυλακές Κορυδαλλού σε ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα σε πτέρυγα των γυναικείων φυλακών, από τις 28 Ιουλίου έως τις 23 Αυγούστου 1975. Πρόεδρος του δικαστηρίου ήταν ο Ιωάννης Ντεγιάννης και μέλη οι εφέτες Παναγιώτης Λογοθέτης, Παναγιώτης Κωνσταντινόπουλος, Ιωάννης Γρίβας και Γεώργιος Πλαγιανάκος με αναπληρωματικά μέλη τους εφέτες Ηλία Γιαννόπουλο και Δημήτριο Τζούμα και εισαγγελείς τους Κωνσταντίνο Σταμάτη και Σπύρο Κανίνια. Οι κατηγορίες που αντιμετώπισαν οι 20 πραξικοπηματίες αφορούσαν τα αδικήματα της εσχάτης προδοσίας και της στάσης. Το δικαστήριο επέβαλε τις ακόλουθες ποινές στους κατηγορούμενους:

Στους Γεώργιο Παπαδόπουλο, Στυλιανό Παττακό και Νικόλαο Μακαρέζο, θάνατο για στάση και ισόβια κάθειρξη καθαίρεση για εσχάτη προδοσία.

Στους Δημήτριο Ιωαννίδη, Γρηγόριο Σπαντιδάκη, Γεώργιο Ζωιτάκη, Ιωάννη Λαδά, Μιχαήλ Ρουφογάλη, Κωνσταντίνο Παπαδόπουλο, Αντώνιο Λέκκα και Μιχαήλ Μπαλόπουλο, δέκα χρόνια κάθειρξη για στάση και πέντε χρόνια στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων και ισόβια κάθειρξη για εσχάτη προδοσία.

Στους Οδυσσέα Αγγελή και Νικόλαο Ντερτιλή, είκοσι χρόνια κάθειρξη κατά συγχώνευση για στάση και εσχάτη προδοσία και πέντε χρόνια στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων.

Στους Νικόλαο Γκαντώνα και Στέφανο Καραμπέρη, δεκαπέντε χρόνια κάθειρξη κατά συγχώνευση για στάση και εσχάτη προδοσία και πέντε χρόνια στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων.

Στον Γεώργιο Κωνσταντόπουλο δώδεκα χρόνια κάθειρξη κατά συγχώνευση για στάση και εσχάτη προδοσία και πέντε χρόνια στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων.

Στον Ευάγγελο Τσάκα οκτώ χρόνια κάθειρξη κατά συγχώνευση για στάση και εσχάτη προδοσία και πέντε χρόνια στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων.

Στον Δημήτριο Σταματελόπουλο πέντε χρόνια κάθειρξη κατά συγχώνευση για στάση και εσχάτη προδοσία.

Οι Αλέξανδρος Χατζηπέτρος και Κωνσταντίνος Καρύδας αθωώθηκαν λόγω αμφιβολιών.

Οι φυγόδικοι Ιωάννης Παλαιολόγος και Πέτρος Κωτσέλης καθώς και ο Κωνσταντίνος Ασλανίδης καταδικάστηκαν ερήμην σε ισόβια.

Η ταινία αποτελεί τμήμα του αμοντάριστου υλικού από την τηλεοπτική κάλυψη του ΕΙΡΤ της δίκης των πρωταιτίων του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου 1967. Τη δημοσιογραφική επιμέλεια της κάλυψης για λογαριασμό του ΕΙΡΤ έχει ο Χρήστος Οικονόμου. Βλέπουμε γενικό πλάνο της αίθουσας όπου διακρίνονται καθιστοί οι κατηγορούμενοι, γύρω τους πλήθος αστυνομικών και στη μία πλευρά της αίθουσας κάθονται οι συνήγοροι των κατηγορούμενων και πίσω τους δημοσιογράφοι που καλύπτουν την δίκη. Ο πρόεδρος Γιάννης Ντεγιάννης, τα μέλη του δικαστηρίου και οι εισαγγελείς μπαίνουν στην αίθουσα και οι κατηγορούμενοι σηκώνονται όρθιοι. Ακολουθεί γενικό πλάνο της έδρας όπου ο Γιάννης Ντεγιάννης μετά από σύντομη συνεννόηση με τα υπόλοιπα μέλη ξεκινάει την ανακοίνωση των ποινών για κάθε έναν από τους κατηγορούμενους. Τα πλάνα εναλλάσσονται από γενικά της έδρας και του προέδρου σε κοντινά πλάνα σε κάθε έναν από τους κατηγορούμενους τη στιγμή που ανακοινώνονται οι ποινές τους. Όταν ολοκληρώνεται η ανακοίνωση της απόφασης του δικαστηρίου από τον πρόεδρο, λαμβάνει τον λόγο ο εισαγγελέας και εξηγεί γιατί οι δύο κατηγορούμενοι που αθωώθηκαν δεν δικαιούνται αποζημίωση από το κράτος. Ο πρόεδρος του δικαστηρίου καλεί τους κατηγορούμενους να σηκωθούν και τους εξηγεί ότι έχουν δικαίωμα να ασκήσουν αναίρεση της απόφασης εντός πέντε ημερών. Στη συνέχεια παίρνει το λόγο ο συνήγορος υπεράσπισης του Δημητρίου Σταματελόπουλου και ζητάει από το δικαστήριο να μεσολαβήσει για την απόδοση χάριτος ή για μη εκτέλεση της ποινής του πελάτη του. Ο Γιάννης Ντεγιάννης μετά από σχετική παρέμβαση και του εισαγγελέα, εξηγεί στον συνήγορο ότι το δικαστήριο έχει υποχρέωση να απαντήσει μόνο εφόσον καταθέσει σχετικό αίτημα και ζητάει να διευκρινίσει ο συνήγορος αν καταθέτει αίτημα ή όχι. Ο συνήγορος τελικώς διατυπώνει ευχή προς το δικαστήριο και ο πρόεδρος Ντεγιάννης κηρύσσει τη λύση της συνεδρίασης. Η ταινία τελειώνει με γενικό πλάνο της αίθουσας του δικαστηρίου, όπου το ακροατήριο και οι κατηγορούμενοι σηκώνονται από τις θέσεις τους και ο δημοσιογράφος Χρήστος Οικονόμου on camera κλείνει την κάλυψη της συνεδρίασης από το ΕΙΡΤ.

Η αιματηρή απεργία – Σέριφος, 21 Αυγούστου 1916

20 Αυγούστου 2019

Στις 21 Αυγούστου 2019 συμπληρώνονται 103 χρόνια από τα γεγονότα της επεισοδιακής απεργίας των μεταλλωρύχων στη Σέριφο το 1916. Το Αρχείο της ΕΡΤ ψηφιοποίησε και παρουσιάζει την εκπομπή του Γιώργου Πετρίτση, παραγωγής 2010:

ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ

ΣΕΡΙΦΟΣ 1916, ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΜΙΑΣ ΑΙΜΑΤΗΡΗΣ ΑΠΕΡΓΙΑΣ

(video)

Νέο

Η εκπομπή αναφέρεται στην απεργία των μεταλλωρύχων της Σερίφου που κατέληξε στην αιματηρή σύρραξη της 21ης Αυγούστου στα μεταλλεία στο Μεγάλο Λιβάδι, με εφτά νεκρούς και δεκάδες τραυματίες. Πρόκειται για τη δεύτερη αιματηρή εργατική εξέγερση στη συνδικαλιστική ιστορία της Ελλάδος, μετά τα δραματικά γεγονότα της απεργίας του Λαυρίου, το 1896. Το ντοκιμαντέρ περιγράφει τις ιστορικές συγκυρίες της εποχής που ευνόησαν τον ξεσηκωμό των μεταλλωρύχων της Σερίφου. Στην συνέχεια παρουσιάζεται η ιστορία των μεταλλείων του νησιού, ειδικά από 1906 και έπειτα, όταν ο γερμανικής καταγωγής Γεώργιος Γρόμαν, ανέλαβε την επιχείρηση του πατέρα του, επιδεινώνοντας τις συνθήκες για τους μεταλλωρύχους. Περιγράφεται η απάνθρωπη και σκληρή δουλειά των εργατών στα ορυχεία επί δωδεκάωρο, τα μεροκάματα πείνας και η παντελής έλλειψη μέτρων ασφαλείας. Γίνεται ιδιαίτερη μνεία στον συνδικαλιστή Κωνσταντίνο Σπέρα, ο οποίος οργάνωσε τους μεταλλωρύχους σε σωματείο τον Ιούλιο του 1916. Τον Αύγουστο του ίδιου έτους οι μεταλλωρύχοι ξεσηκώθηκαν εναντίον του εργοδότη τους, ζητώντας να εφαρμοστεί το οκτάωρο και να βελτιωθούν οι άθλιες συνθήκες εργασίας. Για την προσωπικότητα του Κωνσταντίνου Σπέρα και το χρονικό της αιματηρής εξέγερσης στη Σέριφο καταθέτουν τις μαρτυρίες τους, η κόρη του συνδικαλιστή Νεφέλη Σπερα, ο λαογράφος της Σερίφου Θοδωρής Λιβάνιος, ο παλιός μεταλλωρύχος Αντώνης Φραγκουλάκης, ο πρόεδρος του σωματείου εργατών και λατόμων Σερίφου Παναγιώτης Σταματάκης και η δήμαρχος του νησιού Αγγελική Συνοδινού. Κατά τη διάρκεια του επεισοδίου, προβάλλεται οπτικοακουστικό και φωτογραφικό αρχειακό υλικό αναφορικά με τα γεγονότα της απεργιακής κινητοποίησης των μεταλλωρύχων στη Σέριφο, αλλά και με την συγκεκριμένη ιστορική περίοδο της νεότερης ελληνικής ιστορίας.

Σκηνοθεσία-σενάριο: ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΕΤΡΙΤΣΗΣ

Παραγωγή: 2010

Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr

Γιάννης Ζουγανέλης – 18 Αυγούστου 2006

17 Αυγούστου 2019

Τον Αύγουστο του 2006 έφυγε από τη ζωή ο μουσικός, δεξιοτέχνη της τούμπας, Γιάννης Ζουγανέλης (1938-2006), ο οποίος κατάφερε να ταυτίσει το όνομά του με το ογκοδέστερο χάλκινο πνευστό, την τούμπα, και με τις εμφανίσεις του στην Ελλάδα και το εξωτερικό, να αναγνωριστεί ως ένας από τους κορυφαίους τουμπίστες της εποχής του. Το Αρχείο της ΕΡΤ, τιμώντας τη μνήμη του, ψηφιοποίησε και παρουσιάζει την εκπομπή:

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΧΡΟΝΩΝ ΜΟΥ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΖΟΥΓΑΝΕΛΗΣ

Νέο Σειρά ντοκιμαντέρ που καταγράφει προφορικές μαρτυρίες Ελλήνων δημιουργών για μια κρίσιμη περίοδο της ζωής τους, του έργου τους ή της χώρας. Το επεισόδιο αυτό αναφέρεται στον μουσικό Γιάννη Ζουγανέλη, δεξιοτέχνη της τούμπας, εστιάζοντας στο 1984, χρονιά σημαντική τόσο για το έργο του όσο και για τη διεθνή πολιτική σκηνή.

Ο Γιάννης Ζουγανέλης αφηγείται την περιπέτεια μιας ζωής γεμάτης εκπλήξεις, εστιάζοντας σε μια χρονολογία σταθμό για την πορεία της τούμπας στην Ελλάδα, το 1984. Γεννήθηκε στον Πειραιά το 1938. Ξεκινώντας ως τρόφιμος στο Αναμορφωτικό Ίδρυμα Αρρένων Κορυδαλλού, όπου ήρθε σε επαφή για πρώτη φορά με την τούμπα, προχώρησε με σταθερά βήματα μέχρι την κορυφή, αφού ταυτίστηκε με το συγκεκριμένο μουσικό όργανο και αποκάλυψε τεχνικές και εκφραστικές δυνατότητες που το κατέστησαν όργανο σολιστικό από όργανο συνοδείας που ήταν ως τότε. Περιγράφει τις σπουδές του στο Εθνικό Ωδείο και στο Ωδείο Αθηνών, τη ζωή του στην Πάτρα και την επαφή του με λαϊκούς μουσικούς εκεί, και τη μετεγκατάστασή του στην Αθήνα μαζί με τη γυναίκα του Ελένη, καθώς και τις δύσκολες συνθήκες επιβίωσης.

Σημαντικός σταθμός στη διαδρομή του υπήρξε η συμμετοχή του, το 1965, στο Διεθνές σεμινάριο μουσικής στο Βέλγιο, όπου αντιπροσώπευσε την Ελλάδα. Κατόπιν, μέσα από αξιόλογες συνεργασίες που έφεραν τη διεθνή αναγνώριση καταξιώθηκε ως δεξιοτέχνης μουσικός της τούμπας. Ο Θόδωρος Αντωνίου ήταν ο πρώτος συνθέτης που έγραψε για τούμπα, το «Έξι Λάικς» (Six Likes) το 1967, και ακολούθησαν κι άλλοι όπως οι Νικήτας, Δραγατάκης, Καλογερόπουλος, Μιχαηλίδης, που έγραψαν έργα ειδικά για τον Γιάννη Ζουγανέλη, τα οποία ως σολίστ ερμήνευσε σε πρώτη εκτέλεση στην Ελλάδα και το εξωτερικό.Ο ίδιος αναφέρεται επίσης στη συνεργασία του με τον Μάνο Χατζιδάκι στο «Sweet Movie».

Εκτός μουσικής, ασχολήθηκε με τα γράμματα, εκδίδοντας με τον Γιάννη Πατίλη το περιοδικό «Κριτική και Κείμενα». Τέλος, μιλάει στην εκπομπή για τη γνωριμία του με τον ποιητή Νίκο Καρούζο και για τις συνομιλίες τους. Την αφήγησή του πλαισιώνει οπτικοακουστικό υλικό με τα σημαντικότερα ιστορικά γεγονότα που σημάδεψαν το 1984 τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς, καθώς και στιγμιότυπα από συναυλίες στις οποίες συμμετείχε. Επίσης προβάλλεται απόσπασμα από παλιότερη εκπομπή της σειράς «Παρασκήνιο» όπου ο Γ. Ζουγανέλης συζητά με τον ποιητή Μιχάλη Γκανά.

Έτος παραγωγής: 2005

Σενάριο-σκηνοθεσία: Άγγελος Κοβότσος

Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr

Η Σφαγή στο Κομμένο της Άρτας – 16 Αυγούστου 1943

15 Αυγούστου 2019

Στις 16 Αυγούστου 2019 συμπληρώνονται 76 χρόνια από το ολοκαύτωμα του 1943 στο μαρτυρικό Κομμένο Άρτας, όπου 317 κάτοικοι βρήκαν φρικτό θάνατο από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής. Το Αρχείο της ΕΡΤ για την επέτειο μνήμης της σφαγής στο Κομμένο, παρουσιάζει την εκπομπή του 1984:

ΕΔΩ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ

ΚΑΨΤΕ ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΚΟΜΜΕΝΟ

(video)

Νέο Το επεισόδιο, παραγωγής 1982, της σειρά επιμορφωτικών ντοκιμαντέρ «ΕΔΩ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ» αφηγείται την ιστορία της ομαδικής σφαγής 317 κατοίκων του χωριού Κομμένου της Άρτας από τους Ναζί τον Αύγουστο του 1943.

Μέσα από τις συγκλονιστικές μαρτυρίες επιζώντων κατοίκων, οι οποίοι περιγράφουν τα γεγονότα όπως τα βίωσαν, αποκαλύπτονται οι θηριωδίες των Ναζί σε βάρος των συγγενών τους. Ο αφανισμός του χωριού αποφασίστηκε με το πρόσχημα της σχέσης του με ένοπλα τμήματα ανταρτών των ορεινών περιοχών στα οποία εξασφάλιζε τρόφιμα, και με γερμανική διαταγή η επιχείρηση ξεκίνησε το πρωί της 16ης Αυγούστου 1943. Συγγενείς των θυμάτων αφηγούνται τις τραυματικές τους εμπειρίες για τον τρόπο με τον οποίο οι ίδιοι διασώθηκαν, ενώ ο φακός της κάμερας περιηγείται στα σπίτια του χωριού όπου κάηκαν ζωντανές ολόκληρες οικογένειες. Στην εκπομπή μιλούν οι κάτοικοι του Κομμένου: Πέτρος Κολιοκώτσης, Αλέκος Μάλλιος, Δημήτρης Σιώζιος, Δήμητρα Μπούγια, Μάνθος Παππάς, Σεραφείμ Σκάρας, Ισμήνη Νησιώτη, Χρήστος Μπίτσης, Γιάννης Δήμος, Χρήστος Στασινός, Γ. Βλαχοπάνος, Ξενοφών Στασινός και Σπύρος Σταμάτης.

Σκηνοθεσία: Νίκος Παπαθανασίου

Έτος παραγωγής: 1982

Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr

ert.gr

Γιώργος Σικελιώτης – 4 Σεπτεμβρίου 1984

Μάνος Κατράκης – 2 Σεπτεμβρίου 1984

Η έναρξη του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, 80 χρόνια

Αττίκ – 29 Αυγούστου 1944

Γιώργος Σουρής – 26 Αυγούστου 1919

Γιάννης Γκιωνάκης – 25 Αυγούστου 2002

Η δίκη της Χούντας – 23 Αυγούστου 1975

Η αιματηρή απεργία – Σέριφος, 21 Αυγούστου 1916

Γιάννης Ζουγανέλης – 18 Αυγούστου 2006

Η Σφαγή στο Κομμένο της Άρτας – 16 Αυγούστου 1943

Burning (Το Παιχνίδι με τη Φωτιά)

A Kid Like Jake

Descendants of the Sun – Οι απόγονοι του ήλιου