Ο δρόμος για τον εορτασμό της Μεγάλης Εβδομάδας και του Πάσχα ξεκινά με το Σάββατο του Λαζάρου. Την ημέρα αυτή, σύμφωνα με τη θρησκευτική παράδοση, εορτάζεται η ανάσταση του Λαζάρου. Το γεγονός αυτό περιγράφεται στο κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον. Ένα από τα πιο γνωστά έθιμα του Σαββάτου των Λαζάρων είναι αυτό των ”Λαζαρίνων” το οποίο λαμβάνει χώρα κυρίως στη Δυτική Μακεδονία.
Οι Λαζαρίνες ήταν ολιγομελείς και αλλού πολυπληθείς ομάδες νεαρών κοριτσιών, που επισκέπτονταν με τη σειρά όλα τα σπίτια του χωριού τους και γειτονικά χωριά, τραγουδώντας ένα είδος καλάντων, τα “Λαζαρικά”, που αναφέρονταν στον Λάζαρο, την κάθοδο του στον Άδη και την Ανάσταση του από τον Ιησού. Εκτός από το τραγούδι του Λαζάρου, πολλές φορές οι κοπέλες τραγουδούσαν και εγκωμιαστικά τραγούδια για τους ανθρώπους που επισκέπτονταν.
Οι Λαζαρίνες φορούσαν ως ενδυμασία τους “τα λαζαργιάτικα”, που αποτελούνταν από τον άσπρο σαγιά, από τσεμπέρι στο κεφάλι στολισμένο με λουλούδια και από μαντίλες πολύχρωμες, που κρεμούσαν στα ζωνάρια τους. Επίσης, φορούσαν κοσμήματα, δανεισμένα από παντρεμένες γυναίκες.
Το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει ένα επεισόδιο της σειράς ”Η ΕΡΤ στη Βόρειο Ελλάδα”, παραγωγής 1982, το οποίο είναι αφιερωμένο στο συγκεκριμένο έθιμο.
Η ΕΡΤ ΣΤΗ ΒΟΡΕΙΟ ΕΛΛΑΔΑ
ΛΑΖΑΡΙΝΕΣ
[ΒΙΝΤΕΟ]
”Η ΕΡΤ στη Βόρειο Ελλάδα” είναι μια σημαντική σειρά ντοκιμαντέρ η οποία, συνεπής στην προσπάθεια τηλεοπτικής αποκέντρωσης, ερευνά και προβάλλει άγνωστα θέματα από τη ζωή στη Βόρεια Ελλάδα. Το επεισόδιο αυτό είναι αφιερωμένο στο ελληνικό παραδοσιακό έθιμο της Κοζάνης, γνωστό με το όνομα ”Λαζαρίνες”.
Το συγκεκριμένο επεισόδιο με τίτλο ”Λαζαρίνες”, επιμελείται ο σκηνοθέτης Φώτος Λαμπρινός, ο οποίος σκηνοθέτησε σειρά σημαντικών εκπομπών ντοκιμαντέρ με λαογραφικό και άλλο περιεχόμενο. Οι συντελεστές της εκπομπής επισκέπτονται τη Δυτική Μακεδονία και ειδικότερα το χωριό Αιάνη της περιφέρειας Κοζάνης, το Σάββατο του Λαζάρου. Εκεί, όπως και σε άλλα χωριά της Μακεδονίας κορίτσια από κάθε γειτονιά συγκροτούν παρέες, και ντυμένες με τις τοπικές φορεσιές τραγουδούν και χορεύουν σκοπούς της περιοχής τους, όπως είναι το «Τσιντσιρό γαϊτάνι», ο «Τρανός χορός» και άλλοι.
Στην συνέχεια, ο φακός της εκπομπής καταγράφει ντόπιες γυναίκες οι οποίες μιλούν για το εθιμοτυπικό που τηρούνταν προσεκτικά, και αναπολούν την εποχή που ήταν κι οι ίδιες νέες και έβγαιναν να πουν τα κάλαντα του Λαζάρου.
Έτος παραγωγής: 1982
Πρώτη προβολή επεισοδίου: 12 Απριλίου 1982
Σκηνοθεσία: Φώτος Λαμπρινός
Διεύθυνση φωτογραφίας: Συράκος Δάναλης