Η Ευρωπαϊκή Ημέρα Μουσικής γιορτάστηκε για πρώτη φορά στο Παρίσι το 1982. Από το 1985 και με αφετηρία την Αθήνα, που ήταν τότε Ευρωπαϊκή Πολιτιστική Πρωτεύουσα, το ευρωπαϊκό αυτό πολιτιστικό γεγονός εξαπλώθηκε πέρα από τα γαλλικά σύνορα, και γιορτάζεται με συναυλίες κάθε μουσικού είδους που παρουσιάζονται από ερασιτέχνες και επαγγελματίες καλλιτέχνες.
Με αφορμή τον εορτασμό της Ημέρας Μουσικής δείτε από το Αρχείο της ΕΡΤ το μουσικό ντοκιμαντέρ του 2016:
ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ
ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΥΝΘΕΤΕΣ – A’ Μέρος
«Το μουσικό μας παρελθόν»
Β΄ Κύκλος – ΕΠ.003
Μουσική εκπομπή με τον Νίκο Κυπουργό για τον ορισμό της μουσικής, για τις διάφορες εκφάνσεις της και την αληθινή μουσική στις μέρες μας, μέσα από τις συζητήσεις με επιλεγμένους συνομιλητές. Η συγκεκριμένη εκπομπή ασχολείται με τη λεγόμενη έντεχνη ή σύγχρονη πρωτοποριακή μουσική στην Ελλάδα, αναζητώντας την αφετηρία της και φθάνοντας ως τους συνθέτες της σύγχρονης λόγιας μουσικής.
Κάνει αναδρομή στην ιστορία της νεοελληνικής έντεχνης μουσικής, συγκρίνοντας τη μουσική πραγματικότητα του περασμένου αιώνα στην Ελλάδα με τις ευρωπαϊκές μουσικές τάσεις, με αφετηρία την Επτανησιακή Μουσική Σχολή που ιδρύθηκε τον 19ο αι από τον Νικόλαο Μάντζαρο επηρεασμένη από τα ιταλικά μουσικά πρότυπα. Αναφέρεται στους εκπροσώπους της, με προεξέχουσες μορφές τον Παύλο Καρρέρ ως τον πρώτο που συνέλαβε την έννοια της εθνικής μουσικής σε σχέση με το δημοτικό τραγούδι και τη βυζαντινή μουσική και τον Γεώργιο Λαμπελέτ που έθεσε τις φιλοσοφικές βάσεις της Σχολής. Ανιχνεύει επίσης τους λόγους που οδήγησαν στη δημιουργία της Εθνικής Μουσικής Σχολής στις αρχές του 20ου αι., τις θεωρητικές αναζητήσεις της, τα αντιπροσωπευτικά έργα και τους κυριότερους εκπροσώπους της όπως ο Μανώλης Καλομοίρης.
Κατόπιν, επιχειρείται ο προσδιορισμός των εννοιών “λόγια”, “σύγχρονη” και “έντεχνη” μουσική, η παρουσίαση των κατευθύνσεων του μουσικού αυτού είδους στην πορεία του 20ου αι., όπως η συνειδητή εσωστρέφεια, ενώ γίνεται λόγος για τα όρια της έντεχνης, με περιορισμένη απήχηση μουσική, και της δημοφιλούς μουσικής που τυγχάνει μαζικής αποδοχής. Εξετάζεται πώς κατέληξε η σύγχρονη μουσική να γίνει ακαδημαϊκή και να απευθύνεται σε λιγοστό κοινό.
Συνθέτες, εκπρόσωποι του είδους όπως ο Γιώργος Κουρουπός, ο Θεόδωρος Αντωνίου και ο Γιώργος Κουμεντάκης μιλούν στην εκπομπή για τον προβληματισμό ως προς την εύρεση κοινού τόπου ανάμεσα στη διανόηση της μουσικής και στα γνώριμα ακούσματα του περισσότερου κόσμου. Ερωτήματα θέτει επίσης η εκπομπή σχετικά με τη διαφορά μουσικής και τραγουδιού, κάνοντας μνεία στο ελαφρό τραγούδι και στους συνθέτες Αττίκ και Κώστα Γιαννίδη. Στη συζήτηση για την μελοποίηση της λόγιας ποίησης και το πάντρεμά της με τη λαϊκή μουσική, αναπόφευκτα γίνεται αναφορά στη μουσική σύνθεση του Μάνου Χατζιδάκι με έργο αναφοράς τον «Μεγάλο Ερωτικό». Για το έργο μιλούν ο Γιώργος Κουρουπός και ο τραγουδιστής Σπύρος Σακκάς.
Στο τελευταίο μέρος η εκπομπή αναφέρεται στους παράγοντες που διαμορφώνουν τις μουσικές προτιμήσεις του ελληνικού κοινού, στο θέμα της παιδείας και στο έλλειμμα που εντοπίζεται στη μουσική εκπαίδευση στη χώρα μας σε σχέση με τη λόγια μουσική.
Στην εκπομπή μιλούν ακόμη οι: Κορνήλιος Σελαμσής, συνθέτης, Λεωνίδας Καβάκος, διευθυντής ορχήστρας-σολίστ (βιολονίστας), Κωστής Ζουλιάτης, μουσικός-σκηνοθέτης, Βύρων Φιδετζής, μαέστρος-σολιστ (τσελίστας), Μάρκος Τσέτσος, καθηγητής Ιστορικής και Συστηματικής Μουσικολογίας του Ε.Κ.Π.Α., Μάρκος Δραγούμης, μουσικολόγος-διευθυντής του Μουσικού Λαογραφικού Αρχείου Μέλπως Μερλιέ, Γιώργος Απέργης, συνθέτης.
Ακούγονται τα έργα: Νικόλαου Μάντζαρου, συμφωνία αρ. 9. Παύλου Καρρέρ, Μαραθών-Σαλαμίς, 1886-1888, πρώτη πράξη, «Χορός των Στεφάνων», Γεώργιου Λαμπελέτ «Η γιορτή» (1901), Γιώργου Κουμεντάκη «Point of No Return», 2008, Ανέστη Λογοθέτη, «Κυκλικό», 1987, Γιώργου Κουρουπού, «Μονόγραμμα», 2004, Γιάννη Κωνσταντινίδη «3 ελληνικοί χοροί», 1950. Τσάμικος, Μάνου Χατζιδάκι, «Ο Μεγάλος Ερωτικός- Ποιος ειν’ τρελός από έρωτα», 1973, Gerard Grisey, «Vortex Temporum», 1995, Ιάννη Ξενάκη «Nomos Alpha – Part 1, 1966».
Έτος παραγωγής: 2016
Παρουσίαση: Νίκος Κυπουργός
Σκηνοθεσία επεισοδίου: Γιώργος Νούσιας
Αρχισυνταξία: Νίκος Μωραίτης
Διεύθυνση Παραγωγής: Δήμητρα Κύργιου
Οργάνωση Παραγωγής: Χρύσα Στυλιαρά
Εκτέλεση Παραγωγής: Λουίζος Ασλανίδης
Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr