Παγκόσμια Ημέρα Ραδιοφώνου – 13 Φεβρουαρίου

 

Η Παγκόσμια Ημέρα Ραδιοφώνου, γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 13 Φεβρουαρίου όπως  καθιερώθηκε με απόφαση της UNESCO τον Σεπτέμβριο του 2011, προκρίνοντας την ημερομηνία αυτή κατά την οποία το 1946 πρωτολειτούργησε το ραδιόφωνο του ΟΗΕ.

Το θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας Ραδιοφώνου για το 2022 είναι “Ραδιόφωνο και εμπιστοσύνη” αφιερωμένο στην αξιοπιστία του μέσου, το οποίο πρεσβεύει την ποικιλομορφία και αποτελεί πλατφόρμα δημοκρατικού διαλόγου. Σε παγκόσμια κλίμακα το ραδιόφωνο παραμένει ισχυρό μέσο και συνεχίζει να είναι ένα από τα πιο αξιόπιστα και ευρείας χρήσης μέσα ενημέρωσης σύμφωνα με διάφορες διεθνείς αναφορές (βλ. ιστοσελίδα της UNESCO:  https://en.unesco.org/commemorations/worldradioday)

Το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει ένα σπάνιο τεκμήριο που μας ταξιδεύει με νοσταλγική διάθεση στη χρυσή εποχή του ραδιοφώνου της δεκαετίας του ’50:

ΕΔΩ ΑΘΗΝΑΙ…
(video)


Ταινία ντοκιμαντέρ του Ρούσσου Κούνδουρου με θέμα τη λειτουργία και την προσφορά του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας (ΕΙΡ) στην ελληνική κοινωνία, παραγωγής 1959. Γίνεται παρουσίαση των κτιριακών εγκαταστάσεων, του τρόπου παραγωγής των εκπομπών και της ροής του ημερήσιου ραδιοφωνικού προγράμματος, του τεχνικού εξοπλισμού των Κέντρων Εκπομπής των Λιοσίων και του Μπογιατίου και του ανθρώπινου δυναμικού του ΕΙΡ (εκφωνητές, παραγωγοί εκπομπών, τεχνικοί της Ραδιοφωνίας).

Κατά τη διάρκεια της αφήγησης, εναλλάσσονται πλάνα που απεικονίζουν την καθημερινή ζωή στα τέλη της δεκαετίας του 1950, παρεμβάλλονται αποσπάσματα από μεταδόσεις του «Εθνικού Προγράμματος» του Ραδιοφωνικού Σταθμού Αθηνών ενώ ακούγεται και το ραδιοφωνικό σήμα του “Τσοπανάκου”.

Το ντοκιμαντέρ εστιάζεται, στον ενημερωτικό, ψυχαγωγικό και επιμορφωτικό χαρακτήρα του ραδιοφώνου με αναφορές σε ραδιοφωνικές εκπομπές της εποχής. Παρακολουθούμε στιγμιότυπα από τη δράση του εξωτερικού συνεργείου μεταδόσεων και το αυτοκίνητο του ΕΙΡ, τη λεγόμενη “Μαρμάρω”, για τις ανάγκες των εκπομπών όπως, οι σφυγμομετρήσεις της κοινής γνώμης ή οι μεταδόσεις ποδοσφαιρικών αγώνων. Προβάλλονται πλάνα σε στούντιο από ζωντανές ηχογραφήσεις εκπομπών επιμόρφωσης, μουσικής και θεάτρου. Εμφανίζονται ορχήστρες και καλλιτέχνες του ελαφρού τραγουδιού όπως ο Μίμης Πλέσσας, η Νάνα Μούσχουρη και η Νάντια Κωνσταντοπούλου, καθώς και γνωστοί ηθοποιοί την ώρα της ηχογράφησης του ραδιοφωνικού θεάτρου στους ραδιοθαλάμους του Ζαππείου, μεταξύ των οποίων ο Δημήτρης Χορν, η Αντιγόνη Βαλάκου, ο Πέτρος Φυσσούν και η Δέσπω Διαμαντίδου με οδηγίες του ραδιοσκηνοθέτη Μήτσου Λυγίζου.

Η ταινία που προβλήθηκε στο πρόγραμμα των «Ελληνικών Επικαίρων» στις αρχές του 1960, αποτελεί μοναδικής σημασίας τεκμήριο για την ιστορία του ραδιοφώνου και την αποτύπωση της κοινωνικής ζωής και του πολιτιστικού κλίματος του τέλους της δεκαετίας του ’50.

Διάρκεια: 15 λεπτά & 40”
Μουσική επιμέλεια: Τόνια Καράλη
Αφήγηση: Τζών Βεϊνόγλου
Παραγωγή: Κινηματογραφική Υπηρεσία Υπουργείου Προεδρίας της Κυβέρνησης

Το αφιέρωμα στην Παγκόσμια Ημέρα Ραδιοφώνου συνεχίζεται με ένα σύντομο ιστορικό της “Μαρμάρως”, της πρώτης αυτοκινούμενης μονάδας ραδιοφωνικών εξωτερικών μεταδόσεων στην Ελλάδα.

Η “Μαρμάρω” ήταν ένα γερμανικό ογκώδες OPEL BLITZ το οποίο επί κατοχής λειτουργούσε ως φωτογραφικό εργαστήριο και εγκαταλείφθηκε από τους Γερμανούς το 1944 κατά την αποχώρηση τους. Στα μέσα περίπου του 1951 μια ομάδα τεχνικών του Ε.Ι.Ρ. (Εθνικόν Ίδρυμα Ραδιοφωνίας) πήρε το αποψιλωμένο από μηχανήματα αυτοκίνητο και το διαμόρφωσε σε συνεργείο εξωτερικών μεταδόσεων. Από τη μια υπήρχε ο χώρος με τα μηχανήματα (κονσόλες, μαγνητόφωνα κλπ) και από την άλλη το ηχομονωμένο εκφωνητήριο.

Η θρυλική “Μαρμάρω”, 24/12/1955. Φωτογραφία: Νικία Μεγαλοκονόμου / Αρχείο ΕΡΤ

Ο Κώστας Παυλάκης, ένας από τους οδηγούς της, ήταν αυτός που της έδωσε το όνομα “Μαρμάρω”. Αυτός κάποτε ταξίδευε με ένα αργοκίνητο καράβι στο Σαρωνικό. Επειδή καθυστερούσαν να φθάσουν στον προορισμό τους, άκουγε τους επιβάτες να λένε ”Άντε Μαρμάρω, άντε Μαρμάρω να φτάσουμε”. Έτσι και αυτός, κάποια στιγμή που το αυτοκίνητο του Ε.Ι.Ρ. δυσκολεύτηκε να βγάλει μια ανηφόρα εξαιτίας του βάρους του αναφώνησε ”Άντε Μαρμάρω κοντεύουμε να βγάλουμε την ανηφόρα”. Από κει και πέρα σε κάθε ανηφόρα το προσφωνούσε “Μαρμάρω” και στο τέλος του έμεινε το συγκεκριμένο όνομα. Αυτός, όμως, που έκανε γνωστό το αυτοκίνητο στο κοινό με το όνομα ”Μαρμάρω” ήταν ο Ίωνας Νταϊφάς που έκανε την εκπομπή ”Το μικρόφωνο στο δρόμο”. Ο Νταϊφάς λοιπόν κλείνοντας το επόμενο ραντεβού με τους ακροατές τους ενημέρωνε που θα βρίσκεται η ”Μαρμάρω” κατά την επόμενη μετάδοση της εκπομπής του.

 

Στιγμιότυπο από την μετάδοση της εκπομπής ”Το μικρόφωνο στο δρόμο”, 21/5/1953. Φωτογραφία: Νικία Μεγαλοκονόμου / Αρχείο ΕΡΤ

Η “Μαρμάρω” είχε γυρίσει όλη την Ελλάδα, καλύπτοντας πολιτικά, κοινωνικά, πολιτιστικά και αθλητικά γεγονότα, ενώ με την προσθήκη ενός μικρού πομπού και μιας γεννήτριας μπορούσε να αντιμετωπίσει περιπτώσεις κατά τις οποίες ο κεντρικός πομπός των Αθηνών δεν λειτουργούσε για τεχνικούς λόγους. Επίσης, είχε φιλοξενήσει στο εσωτερικό της γνωστές προσωπικότητες της εποχής. Κάποια στιγμή μετά το 1960 στάλθηκε στη Θεσσαλονίκη με όλο τον εξοπλισμό της. Μέχρι πότε ήταν σε λειτουργία η “Μαρμάρω” είναι άγνωστο.

 

Πηγή: Ιστορίες ραδιοφώνου, Η ανασυγκρότηση 1945-1951, επεισόδιο 2 (https://archive.ert.gr/7369/) & Ιστορίες ραδιοφώνου, Ο μεγάλος αντίπαλος 1957-1966, επεισόδιο 4 (https://archive.ert.gr/26629/).

 

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ

TOP NEWS