Σαν σήμερα, στις 9 Ιουλίου του 1976, προβάλλεται το πρώτο επεισόδιο της τηλεοπτικής σειράς ‘’Γαλήνη’’, βασισμένης στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Ηλία Βενέζη, σε διασκευασμένο σενάριο Τάκη Χατζηαναγνώστου και σκηνοθεσία Κώστα Λυχναρά. Ο Ηλίας Βενέζης, ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της λογοτεχνικής γενιάς του ’30, γεννήθηκε στο Αϊβαλί το 1904. Κατά τη Μικρασιατική καταστροφή του 1922 η οικογένειά του ήρθε στην Ελλάδα ενώ ο ίδιος πιάστηκε αιχμάλωτος και οδηγήθηκε μαζί με 3.000 συμπατριώτες του στα Τάγματα Εργασίας (‘’Αμελέ Ταμπουρού’’) στα βάθη της Μικράς Ασίας. Το 1923 απελευθερώθηκε και ήρθε στη Μυτιλήνη, μαζί με 22 ακόμη επιζώντες αιχμαλώτους. Για κάποια χρόνια έζησε στο νησί του Βορειοανατολικού Αιγαίου, όπου και ήρθε σε επαφή με τον επίσης σημαντικό λογοτέχνη Στράτη Μυριβήλη.
Το βιβλίο του ‘’Γαλήνη’’ εκδόθηκε το 1939 και αποτελεί το δεύτερο μέρος της άτυπης τριλογίας του, όπου περιγράφεται η Μικρασιατική Καταστροφή και το δράμα των προσφύγων. Στο πρώτο βιβλίο του, ‘’Το Νούμερο 31328’’ (εκδόθηκε το 1931) ο Βενέζης περιγράφει την αιχμαλωσία του στα Τάγματα Εργασίας. Στο τρίτο βιβλίο του, την ‘’Αιολική Γη’’ (1943), ο Βενέζης θυμάται την ζωή στην πατρίδα του, το Αϊβαλί.
Το Αρχείο της ΕΡΤ, στα πλαίσια της συμπλήρωσης 100 χρόνων από τη Μικρασιατική καταστροφή παρουσιάζει το πρώτο επεισόδιο της σειράς ‘’Γαλήνη’’ που προβλήθηκε για πρώτη φορά το 1976 καθώς και το δωδέκατο επεισόδιο της εκπομπή “Το σήριαλ των σήριαλ’’, παραγωγής 1991, το οποίο αφιερώνεται στην συγκεκριμένη σειρά.
ΓΑΛΗΝΗ
ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ 1ο
Στις 9 Ιουλίου του 1976 κάνει πρεμιέρα η σειρά “Γαλήνη’’. Τη διασκευή του σεναρίου της σειράς επιμελήθηκε ο Τάκης Χατζηαναγνώστου και την σκηνοθεσία ο Κώστας Λυχναράς. Τη μουσική επιμέλεια της σειράς ανέλαβε η κορυφαία συνθέτρια Ελένη Καραΐνδρου. Πρωταγωνιστούν πολύ σημαντικοί ηθοποιοί του θεάτρου και του κινηματογράφου όπως: ο Γιώργος Φούντας, η Μπέτυ Αρβανίτη, ο Πέτρος Ζαρκάδης, η Τάνια Σαββοπούλου, η Μίρκα Παπακωνσταντίνου, η Χρυσούλα Διαβάτη, ο Δάνης Κατρανίδης, κ.ά.
Η σειρά ‘’Γαλήνη’’ ολοκληρώθηκε σε 29 επεισόδια και η υπόθεσή της περιστρέφεται γύρω από την εγκατάσταση μιας ομάδας προσφύγων από την Παλαιά Φώκαια της Μικράς Ασίας στην περιοχή της Αναβύσσου το 1924. Συγκεκριμένα, προβάλλονται οι περιπέτειες δυο οικογενειών του γιατρού Δημήτρη Βένη, (Πέτρος Ζαρκάδης) και του απλού αγρότη Φώτη Γλάρου (Γιώργος Φούντας), προσφύγων, που εγκαταστάθηκαν μαζί με άλλους Μικρασιάτες στην παραλία της Αναβύσσου το Φθινόπωρο του 1924.
Στο πρώτο επεισόδιο παρακολουθούμε την ομάδα των ταλαιπωρημένων προσφύγων να φτάνει στην Ανάβυσσο. Εκεί, δύο άνδρες (Γιώργος Κόζης και Ηλίας Κατεβάς) σκάβουν ψάχνοντας στην έρημη γη για αρχαία. Οι δύο ντόπιοι άνδρες αντιμετωπίζουν τους πρόσφυγες με καχυποψία, φοβούμενοι για την τύχη της παράνομης δραστηριότητάς τους στην περιοχή, για αυτό τρέχουν να ενημερώσουν το αφεντικό τους, γαιοκτήμονα και αρχαιοκάπηλο της περιοχής Πράσινο (Γιώργος Διαλεγμένος), για την άφιξη των προσφύγων. Παράλληλα, παρουσιάζεται η εγκατάσταση των προσφύγων, οι οποίοι και ξεκινούν να φτιάχνουν τον καταυλισμό τους.
Έτος παραγωγής: 1976
Σκηνοθεσία: Κώστας Λυχναράς
Διασκευή σεναρίου: Τάκης Χατζηαναγνώστου
Μουσική επιμέλεια: Ελένη Καραΐνδρου
Πρωταγωνιστούν οι ηθοποιοί: Γιώργος Φούντας, Μπέτυ Αρβανίτη, Πέτρος Ζαρκάδης, Τάνια Σαββοπούλου, Γιώργος Διαλεγμένος, κ.ά.
ΤΟ ΣΗΡΙΑΛ΄ΤΩΝ ΣΗΡΙΑΛ
ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ: ΓΑΛΗΝΗ
«Το σήριαλ των σήριαλ» είναι η πρώτη σειρά που κάνει αναδρομή στα ελληνικά σίριαλ της δημόσιας τηλεόρασης από το 1970 έως αρχές δεκαετίας ’90, με αποσπάσματα επεισοδίων από εμβληματικές σειρές που άφησαν εποχή, σε επιμέλεια-παρουσίαση της δημοσιογράφου Ρένας Θεολογίδου.
Το δωδέκατο επεισόδιο είναι αφιερωμένο στην σειρά “Γαλήνη’’. Καλεσμένος της Ρένας Θεολογίδου είναι ο σκηνοθέτης Κώστας Λυχναράς ο οποίος μιλά για την τηλεοπτική μεταφορά του μυθιστορήματος του Ηλία Βενέζη.
Η ‘’Γαλήνη’’ η οποία είναι η δεύτερη παλαιότερη σειρά που διασώζεται ολόκληρη στο Αρχείο της ΕΡΤ μετά την σειρά “Ο Χριστός ξανασταυρώνεται’’ με την οποία έχει πολλά κοινά στοιχεία. Αυτά τα κοινά τονίζει αρχικά ο σκηνοθέτης Κώστας Λυχναράς λέγοντας πως και στις δύο πρωταγωνιστεί ο Γιώργος Φούντας και έχουν τον ίδιο παραγωγό, το Γιώργο Ράλλη. Ακόμη, ο σκηνικός χώρος του χωριού από τον “Χριστό ξανασταυρώνεται’’, χρησιμοποιήθηκε και στη ‘’Γαλήνη’’ έπειτα από μετατροπές που επιμελήθηκε ο σκηνογράφος Πέτρος Καπουράλης.
Στην συνέχεια, ο Κώστας Λυχναράς μιλά για τις συνθήκες των γυρισμάτων, το πώς επέλεξε τον ιδανικό χώρο για να τοποθετήσει σκηνικά την κάθοδο των προσφύγων αλλά και για την υπόθεση του έργου. Παράλληλα, αναφέρεται στους ηθοποιούς Γιώργο Φούντα, Μπέτυ Αρβανίτη, Πέτρο Ζαρκάδη, Τάνια Σαββοπούλου και Μίρκα Παπακωνσταντίνου οι οποίοι ερμήνευσαν τους πρωταγωνιστικούς ρόλους και περιγράφει το πώς κατάφεραν να αποδώσουν τα μέγιστα. Σημειώνει ακόμη πως ο Τάκης Χατζηαναγνώστου προσέθεσε αποσπάσματα από το σημαντικό βιβλίο του Βενέζη “Το Νούμερο 31328’’ στο σενάριο της “Γαλήνης’’ όπου περιγράφεται η εμπειρία της αιχμαλωσίας στα Τάγματα Εργασίας στα βάθη της Μικράς Ασίας. Τέλος, δίνει την άποψή του για την τηλεόραση της δεκαετίας του ’70 και εκείνης του ’90.
Κατά τη διάρκεια της εκπομπής προβάλλονται αποσπάσματα από διάφορα επεισόδια της σειράς.
Έτος παραγωγής: 1991
Σκηνοθεσία: Ανδρέας Κούρτης
Κείμενα-Παρουσίαση: Ρένα Θεολογίδου
Έρευνα-Συντονισμός: Ντέπυ Γκολεμά
Δείτε περισσότερα στο https://archive.ert.gr