Ο ποιητής της Ελληνικής Επανάστασης Ανδρέας Κάλβος (1972-1869), σύγχρονος του Διονύσιου Σολωμού θεωρείται από τους μεγαλύτερους ποιητές στην Ελλάδα του 19ου αιώνα, με καταλυτική επίδραση στις επόμενες γενιές. Ώς το 1826 ζει κυρίως στη Γενεύη και για ένα διάστημα στο Παρίσι και συνδέεται με το φιλελληνικό κίνημα. Το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης τον βρήκε μακριά απ’ την πατρίδα αλλά πολιτικά ενεργό επαναστάτη. Στις περίφημες «Ωδές» του που δημοσιεύτηκαν σε δύο συλλογές (στη Γενεύη το 1824 και στο Παρίσι το 1826), περιγράφει και εξυμνεί τον εθνικό αγώνα και έννοιες όπως, η ελευθερία, η δόξα, η αρετή και η δικαιοσύνη.
Με αφορμή την ημερομηνία θανάτου του σημαντικού ποιητή στις 3 Νοεμβρίου 1869, το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει την εκπομπή-αφιέρωμα:
ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΑΛΒΟΣ
(video)
Ντοκιμαντέρ που γυρίστηκε το 1992 για τα 200 χρόνια από τη γέννηση του ποιητή Ανδρέα Κάλβου και σκιαγραφεί το πορτρέτο του ποιητή των «Ωδών».
Το ντοκιμαντέρ σκιαγραφεί το πορτρέτο του δεύτερου, μετά το Σολωμό, ποιητή της ελευθερίας παρακολουθώντας τους σημαντικότερους σταθμούς της ζωής του. Ανασυνθέτει ταυτόχρονα το ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο της εποχής μέσα στην οποία ο Κάλβος συγκρότησε τόσο τη λογοτεχνική όσο και την πολιτική του οπτική.
Παρατίθενται βιογραφικές πληροφορίες σχετικά με την παιδική του ηλικία στο γενέθλιο τόπο του τη Ζάκυνθο και την απομάκρυνσή του από αυτόν καθώς το 1802 αναγκάζεται να εγκατασταθεί στο Λιβόρνο μαζί με τον πατέρα του. Γίνεται αναφορά στην πορεία του ποιητή από το Λιβόρνο στη Φλωρεντία, στο Λονδίνο (1816) και την Ελβετία (1821) και στην στράτευση του Κάλβου στον Αγώνα των επαναστατημένων Ελλήνων συνυφασμένη με τις ιδεολογικές αλλαγές που επέφερε η Γαλλική Επανάσταση, η ναπολεόντεια εποχή και η ανάπτυξη των εθνικών κινημάτων στην Ιταλία και αλλού. στην πορεία του ποιητή ενώ παράλληλα είναι συνυφασμένη με τις ιδεολογικές αλλαγές που επέφερε η Γαλλική Επανάσταση, τη ναπολεόντεια εποχή αλλά και την ανάπτυξη των εθνικών κινημάτων στη Ιταλία και αλλού.
Ιδιαίτερη μνεία γίνεται στην ιταλική του παιδεία και στη γνωριμία του Κάλβου στη Φλωρεντία με τον συμπατριώτη του λόγιο και ποιητή Ούγο Φώσκολο (Ugo Foscolo) το 1812, ο οποίος θα επηρεάσει καταλυτικά τόσο την πνευματική του διαμόρφωση όσο και τις φιλελεύθερες ιδέες του. Ανιχνεύονται ακόμη η ρήξη με τον Φώσκολο το 1818, καθώς και η σύνδεσή του με τη μυστική επαναστατική οργάνωση των Καρμπονάρων στη Φλωρεντία.
Αλλού ιχνηλατείται η επαφή του με το φιλελληνικό κίνημα και ο επηρεασμός του από τα γεγονότα της Ελληνικής Επανάστασης. Το 1824 δημοσίευσε στη Γενεύη τη «Λύρα», συλλογή με δέκα Ωδές, ενώ ακολουθούν άλλες δέκα το 1826, οι οποίες εκδίδονται στο Παρίσι με τον τίτλο «Λυρικά». Διερευνάται επίσης η ποιητική γλώσσα του Κάλβου και τα κύρια αισθητικά ρεύματα που απαντώνται στις «Ωδές» του, όπως ο νεοκλασικισμός και ο ρομαντισμός.
Το ντοκιμαντέρ ανιχνεύει ακόμη τη διαδρομή του στην Κέρκυρα όπου κατέφυγε τον Αύγουστο του 1826 και δίδαξε στην Ιόνιο Ακαδημία, παράλληλα με τη μοναχικότητα του βίου του. Η δεύτερη καθηγεσία του δεν θα έχει καλό τέλος και θα λήξει σύντομα με την παραίτησή του τον Νοέμβρη του 1837. Τον Νοέμβριο του 1852 θα εγκαταλείψει οριστικά την Κέρκυρα για την Αγγλία. Η εκπομπή παρακολουθεί την τελευταία φάση της ζωής του στο Λάουθ του Λινκονσάιρ, όπου ο Κάλβος άφησε την τελευταία του πνοή.
Κατά τη διάρκεια της εκπομπής μιλούν ο καθηγητής Πανεπιστημίου Μιχάλης Μερακλής και ο διδάκτορας του βρετανικού Πανεπιστημίου του Birmingham, φιλόλογος Γιώργος Ανδρειωμένος.
Αφήγηση και απαγγελία ποιημάτων: Γιάννης Φέρτης
Σενάριο-σκηνοθεσία: Διονύσης Ζουρμπάνος
Έρευνα-κείμενα: Τερέζα Μυλωνά
Επιστημονικός Σύμβουλος: Σπύρος Μυλωνάς
Ημερομηνία προβολής: 28 Δεκεμβρίου 1992
Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr