Ο Δεκαπεντάυγουστος, η μεγάλη θρησκευτική γιορτή της Κοίμησης της Θεοτόκου, εορτάζεται με λαμπρότητα σε ολόκληρη την Ελλάδα. Σε κάθε γωνιά της επικράτειας πιστοί συρρέουν για το προσκύνημα της εικόνας της Παναγίας και τα παραδοσιακά πανηγύρια. Τα ιδιαίτερα τοπικά έθιμα που τελούνται σε κάποιες περιοχές της χώρας δημιουργούν μια ξεχωριστή ατμόσφαιρα στον εορτασμό. Μια από τις ιδιαίτερες τοπικές παραδόσεις που χάνονται στο χρόνο, αλλά τηρούνται ακόμη και σήμερα την ημέρα αυτή, είναι και οι Καβαλάρηδες της Σιάτιστας, στον νομό Κοζάνης. Το έθιμο αυτό, σύμφωνα με την παράδοση, έχει τις ρίζες του στην εποχή της Τουρκοκρατίας.
Το Αρχείο της ΕΡΤ προτείνει το ντοκιμαντέρ παραγωγής 1982-σκηνοθεσίας Απόστολου Κρυωνά, το οποίο καταγράφει το ξεχωριστό αυτό έθιμο που τελείται στην περιοχή της Σιάτιστας.
ΟΙ ΚΑΒΑΛΛΑΡΗΔΕΣ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ
ΔΕΚΑΠΕΝΤΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΣΤΗ ΣΙΑΤΙΣΤΑ
Λαογραφικού χαρακτήρα ντοκιμαντέρ στο οποίο καταγράφεται το έθιμο των καβαλάρηδων κατά τον εορτασμό του Δεκαπενταύγουστου στη Σιάτιστα.
Πλάνα από τη Σιάτιστα και τους ναούς της κωμόπολης. Ο λαογράφος Γιώργος Μπόντας κάνει μια σύντομη εισαγωγή για την ιστορία της Σιάτιστας, με ιδιαίτερη αναφορά στην ακμή της κωμόπολης τον 17ο και 18ο αιώνα. Στη συνέχεια, παρουσιάζεται η ειδική προετοιμασία που λαμβάνει χώρα για την τέλεση του εθίμου των Καβαλάρηδων και τον εορτασμό του Δεκαπεντενταύγουστου- το πλύσιμο των αλόγων στο ποτάμι, το πετάλωμα, η προετοιμασία των στολιδιών τους. Με αναφορά στους γουναράδες της περιοχής (με πλάνα σε βιοτεχνία επεξεργασίας της γούνας) και την τέχνη τους, επισημαίνεται και η προετοιμασία των κατοίκων για τον Δεκαπενταύγουστο.
Παρακολουθούμε βήμα-βήμα την προετοιμασία των καβαλάρηδων με το ξημέρωμα της ημέρας του Δεκαπενταύγουστου: την προετοιμασία και το στόλισμα των αλόγων με πολύχρωμα λουλούδια, φλοκάτες, σέλες, χάντρες, κορδέλες, φούντες, κουδούνια. Κατόπιν, οι «πανηγυριστές» καβαλάρηδες, ντυμένοι με αρχοντιά, ξεκινούν σε ξεχωριστές ομάδες-συνοδεία παραδοσιακών μουσικών οργάνων-για το Μοναστήρι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στο Μικρόκαστρο, όπου θα προσκυνήσουν την εικόνα της Παναγίας και θα παρακολουθήσουν την θεία λειτουργία. Προβάλλονται πλάνα από το εσωτερικό του ναού κατά τη διάρκεια της λειτουργίας, και από την περιφορά της εικόνας της Παναγίας.
Η πομπή των καβαλάρηδων συνεχίζει και φτάνει στο εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία Μικροκάστρου. Στάση για το μεσημεριανό φαγητό και ξεκούραση, και στη συνέχεια η επιστροφή της πομπής των καβαλάρηδων στη Σιάτιστα, όπου πραγματοποιείται μεγάλο γλέντι. Πλάνα από τους χορούς στην πλατεία, όπου το ξεφάντωμα αγγίζει τα όρια του παροξυσμού. Τελευταίο δρομολόγιο των καβαλάρηδων, στα σπίτια των εορταζόντων. Πλάνα από την είσοδο των καβαλάρηδων συνοδεία των μουσικών οργάνων σε σπίτι, τα κεράσματα, τους χορούς και το γλέντι.
Σκηνοθεσία:
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΡΥΩΝΑΣ
Έτος παραγωγής:
1982
Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr