Αφιέρωμα του Αρχείου της ΕΡΤ στον διακεκριμένο φυσικό και πρώην Πρύτανη του Πανεπιστημίου Κρήτης Γιώργο Γραμματικάκη με μία συνέντευξή του στην εκπομπή ”Στα Άκρα” παραγωγής 2013.
Συμπληρώνονται φέτος δύο χρόνια από το θάνατο του διακεκριμένου φυσικού και πρώην πρύτανηΓιώργου Γραμματικάκη, ο οποίος έφυγε από τη ζωή σαν σήμερα στις 25 Οκτωβρίου του 2023. Γεννημένος στην Κρήτη, έλαβε το Διδακτορικό του δίπλωμα (Ph.D.) από το Πανεπιστήμιο του Λονδίνου (Imperial College) της Μεγάλης Βρετανίας το 1973 στην πειραματική φυσική Υψηλών Ενεργειών. Τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα στρέφονταν γύρω από τη δομή της ύλης και την κοσμολογία. Ανάμεσα στις σπουδαίες πανεπιστημιακές του διακρίσεις ήταν και επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Harvard. Επίσης, ασχολήθηκε επίσης με την ιστορία της επιστήμης. Συμμετείχε ακόμα στο πείραμα «Νέστωρ», που είχε ως στόχο να ανιχνεύσει τα φαντασματικά νετρίνα στα θαλάσσια βάθη της Πύλου.
Παράλληλα, ο Γιώργος Γραμματικάκης εξελέγη δύο φορές (1990 και 1993) πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης. Διετέλεσε πρόεδρος του Ιονίου Πανεπιστημίου, Πρόεδρος του Μουσείου «Νίκος Καζαντζάκης» στην Κρήτη και υπηρέτησε ως μέλος του Δ.Σ. της ΕΡΤ. Στη Δημόσια Τηλεόραση άλλωστε παρουσίασε την σημαντική σειρά εκπομπών επιστημονικού περιεχομένου ''Αναζητώντας τη Βερενίκη''. Από το 2012 ήταν αντιπρόεδρος στο Δ.Σ. της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Προσωπικότητα διεθνούς κύρους και αναγνώρισης, έλαβε ποικίλες διακρίσεις. Το 2014 εξελέγη ευρωβουλευτής με το «Ποτάμι». Ως ευρωβουλευτής ήταν μέλος των Επιτροπών Πολιτισμού και Παιδείας, και επίσης Περιβάλλοντος και Δημόσιας Υγείας, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει μία συνέντευξη του Γιώργου Γραμματικάκη στη Βίκυ Φλέσσα και την εκπομπή ''Στα Άκρα'' παραγωγής 2013.
Στο συγκεκριμένο επεισόδιο, η Βίκυ Φλέσσα υποδέχεται τον καθηγητή Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης και συγγραφέα Γιώργο Γραμματικάκη, με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου του «Ένας αστρολάβος του Ουρανού και της Ζωής» από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης. Αρχικά, ο Γιώργος Γραμματικάκης εξηγεί τη σημασία του «αστρολάβου» και τη χρήση του ανά τους αιώνες, καθώς και τη σημασία που έχει στο βιβλίο του. Δείχνει στην κάμερα της εκπομπής ένα ακριβές αντίγραφο του μοναδικού βυζαντινού αστρολάβου που σώζεται και φυλάσσεται σε μουσείο της Ιταλίας, καθώς και ένα αντίγραφο ρολογιού τσέπης.
Έπειτα, η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από την οικονομική κρίση. Προβάλλεται ένα ρεπορτάζ του Αναστάσιου Μονοκρούσου, στο οποίο πολίτες που παρακολούθησαν την παρουσίαση του νέου βιβλίου του Γιώργου Γραμματικάκη ερωτώνται για τα συμπτώματα της ελληνικής κρίσης. Ο Γιώργος Γραμματικάκης καταθέτει τις δικές του σκέψεις και απόψεις για την ελληνική κρίση, το πολιτικό σύστημα της χώρας και την αδυναμία εξεύρεσης λύσεων. Επιπλέον, προβάλλεται ξανά ρεπορτάζ, όπου οι πολίτες απαντούν αν αγαπούν ή όχι την πατρίδα τους. Με τη σειρά του, ο Γιώργος Γραμματικάκης απαντά αν οι Έλληνες αγαπούν ή όχι την πατρίδα τους. Παράλληλα, θεωρεί πως η μεγαλύτερη γενιά οφείλει μια συγγνώμη στις νεότερες, επειδή τους κληροδοτεί έναν κόσμο με ανασφάλεια και απόγνωση και μια κακομεταχειρισμένη χώρα. Γίνεται λόγος για την έμφαση της ελληνικής οικονομίας στις οικοδομές και την τσιμεντοποίηση των πόλεων και των νησιών του Αιγαίου.
Το επόμενο μέρος της εκπομπής ξεκινά με ένα ρεπορτάζ του Αναστάσιου Μονοκρούσου σχετικά με το ερώτημα αν υπάρχει ή όχι εξωγήινη ζωή. Ο Γιώργος Γραμματικάκης μιλά για τη ζωή στο σύμπαν, τον εντοπισμό περίπου πεντακοσίων εξωπλανητών και την πιθανότητα ένας από αυτούς να φιλοξενεί ζωή. Επιπροσθέτως, τονίζει πως είναι πεπεισμένος για την ύπαρξη εξωγήινης ζωής, όμως είναι αδύνατο να την προσεγγίσουμε, λόγω των τεράστιων αποστάσεων στο σύμπαν. Ακόμη, ο Γιώργος Γραμματικάκης μιλά για την ιδιαίτερη αγάπη του για την Κρήτη.
Προβάλλεται ένα ακόμη ρεπορτάζ με τις απαντήσεις των πολιτών στην ερώτηση «αν θα πήγαιναν στον Άρη». Ο Γιώργος Γραμματικάκης σχολιάζει την προσσελήνωση και το ενδεχόμενο αποστολής αστροναυτών στον πλανήτη Άρη. Γίνεται λόγος για την αλαζονεία των ανθρώπων που κυριαρχεί, την καταστροφή του πλανήτη και τους πολέμους που βρίσκονται σε εξέλιξη στη Γη. Ο Γιώργος Γραμματικάκης θεωρεί πως μία από τις αξιοθαύμαστες ικανότητες των ανθρώπων είναι η δημιουργία υψηλής τέχνης, παρόλο που γνωρίζουν πως θα επέλθει το τέλος. Ακόμη, τονίζει πως ποτέ δεν θα δοθούν απαντήσεις σε όλα τα ερωτήματα για το σύμπαν. Ένα από αυτά τα αναπάντητα ερωτήματα, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι το «τι είναι ο έρωτας».
Στη συνέχεια, οι πολίτες απαντούν στο ερώτημα «πώς φαντάζονται τη διαστολή του σύμπαντος». Ο Γιώργος Γραμματικάκης περιγράφει τη διαστολή του σύμπαντος. Μετά τη διακοπή για διαφημιστικό διάλειμμα, η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από τα νετρίνα, φαντασματικά σωμάτια που προέρχονται από τον ήλιο και τις εσχατιές του σύμπαντος, και την έρευνα για τον εντοπισμό τους στα βάθη της θάλασσας. Ο Γιώργος Γραμματικάκης μιλά για τη δική του συμμετοχή στην έρευνα νετρίνων στο βαθύτερο σημείο της Μεσογείου, με τίτλο «Πείραμα Νέστωρ». Ο Λεωνίδας Ρεσβάνης, καθηγητής Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών και διευθυντής του Ινστιτούτου «Νέστωρ», μιλά στην εκπομπή σχετικά με το πρόγραμμα που βρίσκεται σε εξέλιξη.
Στο επόμενο μέρος της εκπομπής, ο Γιώργος Γραμματικάκης παρουσιάζει τα οφέλη του προγράμματος «Νέστωρ» και τονίζει πως η θέαση του σύμπαντος μάς ξεπερνά. Αναφέρει πως οραματίζεται μια νέα ανθρωπότητα, όπου θα συμπλέουν η επιστήμη, οι τέχνες, η φιλοσοφία και ο άνθρωπος.
Στο τελευταίο μέρος της εκπομπής, ο Διονύσης Σαββόπουλος μιλά για την κοινή του συνήθεια με τον Γιώργο Γραμματικάκη σχετικά με τη συλλογή παλιών ρολογιών. Επιπλέον, ο Γιώργος Γραμματικάκης μιλά για την εκλογή του ως πρύτανη στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, την προεδρία του Ιονίου Πανεπιστημίου, την ανάληψη της προεδρίας του Μουσείου «Νίκος Καζαντζάκης» στην Κρήτη, τη θέση του στο Δ.Σ. της ΕΡΤ και περιγράφει την εμπειρία του ως μέλος του Δ.Σ. της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Για τη συμμετοχή του στο Δ.Σ. της Εθνικής Λυρικής Σκηνής μιλά και ο καλλιτεχνικός διευθυντής της, Μύρων Μιχαηλίδης. Ο Γιώργος Γραμματικάκης αναφέρεται στη μετεγκατάσταση της Εθνικής Βιβλιοθήκης και της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος στην Καλλιθέα, το οποίο βρίσκεται υπό κατασκευή.
Ακόμη, σχολιάζει τις προτάσεις που του έχουν γίνει να ασχοληθεί με την πολιτική και υπογραμμίζει πως θα συμμετείχε στα κοινά μόνο αν ήταν ουσιαστική η δράση του για την υλοποίηση των προσωπικών του οραμάτων και σκέψεων. Κλείνοντας, αναφέρει πως ελπίζει σε ένα καλύτερο μέλλον, με ένα λιγότερο ανελέητο οικονομικό σύστημα.
