Τα ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου του 1940 η Ελλάδα μπήκε στο Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, μετά το τελεσίγραφο του Ιταλού πρέσβη στον Ιωάννη Μεταξά και την εισβολή των ιταλικών στρατευμάτων στην Ελλάδα. Ο ελληνικός στρατός απάντησε με γενναιότητα στην επίθεση και οι Έλληνες στρατιώτες ξεκίνησαν με ενθουσιασμό για το μέτωπο. Παράλληλα, η ζωή στην Αθήνα διαταράχτηκε και ειδικότερα, οι θίασοι των θεάτρων της πρωτεύουσας άλλαξαν αμέσως τις παραστάσεις τους, ανεβάζοντας κυρίως πολεμικές επιθεωρήσεις.
Το Αρχείο της ΕΡΤ μας ταξιδεύει στη θεατρική Αθήνα της 28ης Οκτωβρίου του 1940 μέσα από ένα επεισόδιο της σειράς ”Θεατρική εβδομάδα” παραγωγής 1977.
ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
Η ”Θεατρική εβδομάδα” είναι μία ενημερωτική πολιτιστική εκπομπή της ΕΡΤ των ετών 1977-1980 με θέμα την εβδομαδιαία θεατρική δραστηριότητα. Την εκπομπή επιμελείται και παρουσιάζει η Δανάη Στρατηγάκη. Το συγκεκριμένο επεισόδιο, το οποίο είναι το πρώτο της εκπομπής, αποτελεί ένα αφιέρωμα στη θεατρική Αθήνα της 28ης Οκτωβρίου του 1940.
Αρχικά, η Δανάη Στρατηγάκη αναφέρεται στο Βασιλικό (σήμερα Εθνικό) Θέατρο, το οποίο στις 28 Οκτωβρίου του 1940 ανέβαζε στην Κεντρική Σκηνή του τον ”Πειρασμό” του Γρηγορίου Ξενόπουλου. Έπειτα, η κάμερα της εκπομπής μεταφέρεται στην Κεντρική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου το 1977, όπου λαμβάνει χώρα το εορταστικό πρόγραμμα-αφιέρωμα στην 28η Οκτωβρίου 1940 ”Μεγάλη ώρα” με αποσπάσματα από ποιήματα του Οδυσσέα Ελύτη για τον πόλεμο και την ανδρεία των Ελλήνων στα βουνά της Ηπείρου σε διασκευή Δημήτρη Κωνσταντινίδη και σκηνοθεσία Γιώργου Μεσσάλα. Προβάλλονται πλάνα από την παράσταση στην οποία παίρνουν μέρος οι ηθοποιοί: Χρήστος Πάρλας, Νικήτας Τσακίρογλου, Αντιγόνη Γλυκοφρύδη, Κάκια Παναγιώτου, Νόρα Κατσέλη, Ελένη Χατζηαργύρη, Κώστας Καστανάς, Άννυ Πασπάτη, Ράνια Οικονομίδου, Λυδία Κονιόρδου, Μιράντα Ζαφειροπούλου, Τζέσυ Παπουτσή, κ.ά.
Έπειτα, η Δανάη Στρατηγάκη αναφέρεται στο θέατρο ”Αργυρόπουλου”, όπου το 1940 ο θίασος Αργυρόπουλου παρουσίαζε το έργο ”Πρωτευουσιάνος” του Γεωργίου Ρούσσου. Ο Γεώργιος Ρούσσος παραχωρεί συνέντευξη στη Δανάη Στρατηγάκη και αναφέρει πως το έργο σημείωσε τεράστια επιτυχία που όμως επισκιάστηκε από την κήρυξη του πολέμου.
Στην συνέχεια, γίνεται λόγος για το θέατρο ”Μοντιάλ” όπου παρουσιαζόταν το έργο ”Βραδινές τρέλες” των Φιλιππίδη, Κοκκίνη, Κυριακού. Ο Αλέκος Σακελλάριος, ένας εκ των συγγραφέων, μιλά για τη θεατρική Αθήνα του 1940 και τους θεατρικούς συγγραφείς της περιόδου. Ο Αλέκος Σακελλάριος θυμάται πως την 28η Οκτωβρίου του 1940 όλοι οι συγγραφείς είχαν συγκεντρωθεί στην Εταιρεία συγγραφέων για να λάβουν τα ποσοστά τους από τις παραστάσεις, φοβούμενοι λόγω του πολέμου. Ακόμη, αναφέρεται στην πρώτη πολεμική επιθεώρηση που έγραψε ο ίδιος με τίτλο ”Μπράβο Κολονέλο” και ανέβηκε από το θίασο Μουσούρη, σε μουσική Θεόφραστου Σακελλαρίδη και χωρίς κανένα σκηνικό.
Αμέσως μετά, η Δανάη Στρατηγάκη μιλά για την παράσταση ”Η γυναίκα μου φάντασμα” η οποία ανεβαίνει στο θέατρο Μουσούρη από το θίασο της Τζένης Ρουσσέα. Το συγκεκριμένο θεατρικό έργο γράφτηκε το 1940 στη Μεγάλη Βρετανία από τον Noel Coward για να αποσπάσει το θεατρόφιλο κοινό από τις έγνοιες του πολέμου. Προβάλλονται πλάνα από την παράσταση στην οποία πρωταγωνιστούν η Τζένη Ρουσσέα, ο Σταύρος Ξενίδης, η Καίτη Λαμπροπούλου, η Μαρία Κωνσταντάρου κι ο Νίκος Γαλανός.
Ακόμη, η Δανάη Στρατηγάκη αναφέρει πως στις 28 Οκτωβρίου του 1940 η Μαρίκα Κοτοπούλη ανέβαζε τη ”Μαντάμ Μποβαρί” στο θέατρο Κοτοπούλη. Επιπλέον, ο θίασος της Κατερίνας Ανδρεάδη ετοιμαζόταν για την πρεμιέρα του νέου έργου του Γρηγορίου Ξενόπουλου ”Νύχτα γεμάτη θάματα” στο θέατρο ”Βρετάνια”. Η πρεμιέρα εκείνη δεν έγινε ποτέ και στη θέση του έργου του Ξενόπουλου παρουσιάστηκε τελικά επίκαιρη πολεμική επιθεώρηση. Τέλος, ο Αλέκος Σακελλάριος θυμάται διάφορα νούμερα από τις πολεμικές επιθεωρήσεις της εποχής.
Έτος παραγωγής: 1977
Ημερομηνία πρώτης προβολής επεισοδίου: 28/10/1977
Σκηνοθεσία: Κώστας Κατσαρόπουλος
Επιμέλεια-παρουσίαση: Δανάη Στρατηγάκη