Τα νησιά των Κυκλάδων αποτελούν έναν από τους πιο διάσημους καλοκαιρινούς προορισμούς της χώρας μας και έχουν γνωρίσει θεαματική τουριστική ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια. Οι ρίζες της τουριστικής αυτής ανάπτυξης φτάνουν πίσω στο χρόνο. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1980 οι κάτοικοι των Κυκλάδων ήταν ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένοι στο θέμα της ανάπτυξης της τουριστικής κίνησης στα νησιά τους μιας και μια ραγδαία ανάπτυξη μπορούσε να αλλοιώσει τα χαρακτηριστικά της ζωής στα νησιά αλλά και τις παρεχόμενες υπηρεσίες.
Τα ορεινά χωριά των Κυκλάδων ήταν και τα πλέον ευάλωτα μιας και δεν τα επέλεγαν οι τουρίστες λόγω της δύσκολης πρόσβασης σε αυτά αλλά και της απόστασης από τις παραλίες. Παράλληλα, η ζωή και η καθημερινότητα σε αυτά τα χωριά κατά τη διάρκεια του χειμώνα είναι αρκετά δύσκολες μιας και δεν υπάρχουν αρκετές υποδομές και υπηρεσίες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης καθώς και ευκαιρίες δημιουργικής αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου των κατοίκων.
Οι προβληματισμοί αυτοί κατατέθηκαν το 1988 σε ένα συνέδριο στο χωριό Λεύκες της Πάρου που διοργανώθηκε από φορείς και συλλόγους των κατοίκων των ορεινών χωριών. Στο πλαίσιο αυτού του συνεδρίου κατατέθηκαν προβληματισμοί και σκέψεις για το παρόν και το μέλλον των ορεινών χωριών των νησιών. Πολλοί από τους φόβους των κατοίκων μοιάζουν να επιβεβαιώθηκαν σχεδόν σαράντα χρόνια μετά.
Το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει το επεισόδιο ”Κυκλάδες δεν είναι μόνο θάλασσα” παραγωγής 1988 της εκπομπής ”Εδώ και Σήμερα”.
ΕΔΩ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ
ΚΥΚΛΑΔΕΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟ ΘΑΛΑΣΣΑ
Το ”Εδώ και Σήμερα” είναι μια ενημερωτική εκπομπή της δεκαετίας του 1980 που αναδεικνύει θέματα επικαιρότητας και εξετάζει πολιτικά, ιστορικά, κοινωνικά και οικονομικά ζητήματα. Το συγκεκριμένο επεισόδιο αποτελεί ένα οδοιπορικό στα ορεινά χωριά των Κυκλάδων.
Το επεισόδιο ξεκινά με αναφορά στον ολοένα και αυξανόμενο τουρισμό στις Κυκλάδες. Έπειτα, το ρεπορτάζ της Τίνας Πολίτη συνεχίζεται με πληροφορίες για τη ζωή στα ορεινά χωριά των Κυκλάδων, τις παραδόσεις, την αρχιτεκτονική και πολιτιστική τους ταυτότητας. Επιπλέον, γίνεται λόγος για τη διοργάνωση συνεδρίου για το μέλλον των ορεινών χωριών στις Λεύκες της Πάρου. Ο Αντώνης Αρκάς, γιατρός και Πρόεδρος του Προοδευτικού Συλλόγου Λευκιανών Αθήνας μιλά για το συνέδριο που διοργάνωσε ο Πολιτιστικός Σύλλογος Λευκών καθώς και για τους εναλλακτικούς τρόπους τουριστικής ανάπτυξης που μπορούν να γίνουν στα ορεινά των Κυκλάδων. Ο ξενοδόχος Αντώνης Σαλματάνης με την σειρά του καταθέτει τη δική του οπτική για τις δυσκολίες που βιώνουν τόσο οι κάτοικοι όσο και οι επισκέπτες των ορεινών χωριών στην καθημερινότητά τους καθώς και στα ποιοτικά χαρακτηριστικά των τουριστών. Ο Λουκάς Χανιώτης, Πρόεδρος της Κοινότητας Λευκών Πάρου τονίζει την ανάγκη δημιουργίας υποδομών στα χωριά των νησιών και την υποστήριξη που χρειάζονται από την πολιτεία.
Στο επόμενο μέρος της εκπομπής ο Πρόεδρος της Κοινότητας Τ΄Απειράνθου Νάξου Μανώλης Γλέζος περιγράφει αρχικά πως δημιουργήθηκαν τα ορεινά χωριά των Κυκλάδων κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Έπειτα, εξηγεί πως οι κάτοικοι των χωριών αυτά δυσκολεύονται να επιβιώσουν και αναδεικνύει την ανάγκη στήριξής τους με αξιοποίηση του ήπιου τουρισμού, της κτηνοτροφίας και διάφορων παραγωγικών εργασιών. Στην κάμερα της εκπομπής μιλούν και κάτοικοι των χωριών για τις δυνατότητες που δίνονται σε νέους ανθρώπους στα ορεινά χωριά των Κυκλάδων ενώ μιλούν και για τις δυσκολίες που συναντούν το χειμώνα.
Επιπλέον, ο Πρόεδρος Μ.Ε.Ε.Α.Σ. ΥΡΙΑ Λεύκων Γιώργος Λούκης μιλά για την ίδρυση συλλόγου που στόχο έχει να διατηρήσει τα πολιτιστικά στοιχεία και τη λαογραφία του χωριού παράλληλα με τη λειτουργία ενός λαογραφικού μουσείου. Ο βουλευτής της ΝΔ Τζανής Τζανετάκης προβλέπει τη γρήγορη ανάπτυξη των Κυκλάδων και την ανάγκη για ισόρροπη ανάπτυξή τους με ιδιαίτερη μέριμνα για τα ονειρά χωριά. Η εκπαιδευτικός Αικατερίνη Αλιμπράντ-Χατζηνικολάου μιλά για τον Κυκλαδικό πολιτισμό, τα χαρακτηριστικά ειδώλια, το παριανό μάρμαρο και τη χρήση του κατά την αρχαιότητα. Τέλος, ο Υπουργός Αιγαίου Πέτρος Βάλβης μιλά για το μέλλον των νησιών και του τουρισμού και προβάλλονται πλάνα από ένα νησιώτικο γλέντι.
Έτος παραγωγής: 1988
Σκηνοθεσία: Συμεών Ι. Βαρσαμίδης
Ρεπορτάζ: Τίνα Πολίτη
Συντονισμός εκπομπής: Μάκης Γιομπαζολιάς