Η Ελληνίδα χορογράφος, Μαρία Χορς, έφυγε από τη ζωή σαν σήμερα πριν από δέκα χρόνια στις 16 Σεπτεμβρίου 2015. Η Μαρία Χορς, ήταν υπεύθυνη χορογράφος της τελετής αφής της Ολυμπιακής Φλόγας για περίπου μισό αιώνα.
Η Μαρία Παναγιωτοπούλου-Χορς γεννήθηκε το 1921 στον Πειραιά και ασχολήθηκε από νωρίς με τον χορό, την μουσική και την φιλολογία. Φοίτησε στο επαγγελματικό τμήμα της Σχολής Ορχηστικής Τέχνης, υπό τη διεύθυνση της Κούλας Πράτσικα, έπειτα παρακολούθησε μαθήματα χορού στη Γαλλία δίπλα σε σημαντικούς χορογράφους, όπως, οι Χάραλντ Κρόιτσμπεργκ, Ροζαλία Χλάντεκ, Άννα Σοκόλοβ και Μαρί Βίγκμαν.
Το 1950, η Χορς ιδρύει το τμήμα ρυθμικής γυμναστικής και χορού στο Λύκειο Ελληνίδων, όπου και εργάστηκε ως καθηγήτρια και επιμελήτρια χορογραφίας των θεατρικών του παραστάσεων. Δίδαξε επίσης στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών, στη σχολή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, στο Εργαστήρι Υποκριτικής Τέχνης του αμφιθεάτρου του Σπύρου Ευαγγελάτου, ενώ το 1964, και για 42 χρόνια δίδαξε εκφραστική κίνηση, χορό και αυτοσχεδιασμό στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου.
Το 1956, ξεκινάει η πορεία της ως χορογράφος στο αρχαίο ελληνικό δράμα χορογραφίας για την Ιφιγένεια εν Ταύροις του Ευριπίδη με σκηνοθέτη τον Αλέξη Δαμιανό και δύο χρόνια μετά, το 1958, ξεκινάει η μακρόχρονη συνεργασία της με τον Αλέξη Μινωτή και το Εθνικό Θέατρο ως χορογράφος για διάφορα θεατρικά είδη και κυρίως για τις αρχαίες τραγωδίες που παρουσιάστηκαν στην Επίδαυρο.
Συνεργάστηκε με το Εμπειρικό Θέατρο των Αλέξη Μινωτή και Κατίνας Παξινού, το Αρχαίο Αττικό Θέατρο του Αλέξη Δαμιανού, το Αμφιθέατρο του Σπύρου Ευαγγελάτου, το Θέατρο Ουτοπία, την Εθνική Λυρική Σκηνή και την Εταιρεία Θεάτρου Κρήτης, ενώ επιμελήθηκε τη χορογραφία αρχαίων ελληνικών παραστάσεων για θεατρικούς φορείς όπως, η Σκάλα του Μιλάνου, το 1961 και το Τεάτρο Ολίμπικο της Βιτσέντσα, το 1963 και το 1964.
Από το 1964 μέχρι το 2006 η Μαρίας Χορς υπήρξε υπεύθυνη χορογραφίας της τελετής αφής των Ολυμπιακών Αγώνων, μια θέση που επιστέγασε το διεθνές κύρος στο έργο της.
Το Αρχείο ΕΡΤ για την επέτειο δέκα ετών από το θάνατο της Μαρίας Χορς προτείνει την εκπομπή:
ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ
Η ΑΦΗ ΤΗΣ ΦΛΟΓΑΣ ΚΑΙ Η ΜΑΡΙΑ ΧΟΡΣ
Το συγκεκριμένο επεισόδιο της εκπομπής «ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ» με τίτλο «Η ΑΦΗ ΤΗΣ ΦΛΟΓΑΣ ΚΑΙ Η ΜΑΡΙΑ ΧΟΡΣ» είναι αφιερωμένο στην προετοιμασία της τελετής της αφής της Ολυμπιακής Φλόγας και στο ιδιαίτερο τελετουργικό της. Η Μαρία Χορς, υπεύθυνη της χορογραφίας των ιερειών και της πρωθιέρειας, μιλάει για την πρώτη τελετή της αφής στην Αρχαία Ολυμπία, που έγινε για την Ολυμπιάδα του Βερολίνου το 1936. Παράλληλα, παρουσιάζει τις λεπτομέρειες της λιτής χορογραφίας, τον τρόπο επιλογής των ιερειών και τη συνεργασία τους, τα έντονα συναισθήματα της μοναδικής εμπειρίας. Ο Νάσος Κριτσινέλης, διευθυντής Λαμπαδηδρομίας 2004 και συλλέκτης ολυμπιακών δαδών, παρουσιάζει μια ιστορική αναδρομή στις τελετές της αφής και το συμβολισμό της, ενώ ξεχωρίζει τις σημαντικότερες στιγμές της και την περιγράφει την τεχνική οργάνωση της εκδήλωσης. Η Λαλούλα Χρυσικοπούλου, σκηνογράφος – ενδυματολόγος, περιγράφει την αρχαιοελληνική ενδυμασία των ιερειών και τα χαρακτηριστικά της, ενώ ο Γιώργος Χατζημιχελάκης, συνθέτης, τονίζει τη δυσκολία που παρουσιάζει η σύνθεση κατάλληλης μουσικής για μια τόσο σημαντική εκδήλωση. Στη συνέχεια, η Θάλεια Προκοπίου, ηθοποιός που είχε πάρει μέρος ως ιέρεια και πρωθιέρεια στην τελετή, αναφέρεται στο συμβολικό ρόλο της, στην πρωτόγνωρη συγκίνησή της και στην αρμονική συνεργασία με τη Μαρία Χορς. Ο Λάμπρος Παπακώστας, ολυμπιονίκης, υπήρξε πρώτος λαμπαδηδρόμος και βίωσε μοναδικά συναισθήματα μέσα από αυτή την ιδιότητά του. Τέλος, η Μαρία Χορς αναπολεί στιγμές από διάφορες τελετές, περιγράφει τις δυσκολίες τους, τονίζει τη σημασία του μηνύματος της Ολυμπιακής Φλόγας. Σε όλη τη διάρκεια του επεισοδίου προβάλλονται αρχειακά πλάνα από Ολυμπιακούς Αγώνες, από τη βράβευση Ελλήνων αθλητών, από τελετές αφής της φλόγας και επισημαίνεται η πολυετής προσφορά της Μαρίας Χορς στις επιτυχημένες χορογραφίες τους.
