Το βράδυ της 6ης – 7ης Σεπτεμβρίου 1955 λαμβάνουν χώρα στην Κωνσταντινούπολη τα γεγονότα που έμειναν στην ιστορία ως «Σεπτεμβριανά». Πρόκειται για τα βίαια επεισόδια εναντίον της ελληνικής κοινότητας στην Κωνσταντινούπολη από οργανωμένες τουρκικές ομάδες, τα οποία είχαν σαν αποτέλεσμα τις καταστροφές, λεηλασίες, πυρπολισμούς εμπορικών καταστημάτων, επιχειρήσεων, εκκλησιών, αλλά και κατοικιών Ελλήνων, τον τραυματισμό, αλλά και τον θάνατο Ελλήνων κατοίκων της Πόλης.
Με αφορμή τη συμπλήρωση εξήντα εννέα χρόνων από τα τραγικά γεγονότα κατά του Ελληνισμού της Κωνσταντινούπολης, το Αρχείο της ΕΡΤ προτείνει το ντοκιμαντέρ με τίτλο “Κωνσταντινούπολη 1955, Ο Μεγάλος Διωγμός”, παραγωγής ΕΤ2 (1995).
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ 1955
Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΔΙΩΓΜΟΣ
(video)
Εκπομπή των Κώστα Χριστοφιλόπουλου, Δημήτρη Πανταζόπουλου με θέμα τα βίαια επεισόδια εναντίον της ελληνικής κοινότητας της Κωνσταντινούπολης το 1955, γνωστά ως «Σεπτεμβριανά». Περιλαμβάνονται μαρτυρίες Ελλήνων κατοίκων της Πόλης οι οποίοι εξιστορούν τα δραματικά γεγονότα όπως τα έζησαν και μεταφέρουν τις τραυματικές τους μνήμες από τον Σεπτέμβρη του ’55.
Ο καθηγητής Πανεπιστημίου Νεοκλής Σαρρής κάνει ιστορική αναδρομή στα γεγονότα, μιλάει για την αντιμετώπιση των μειονοτήτων από την Οθωμανική Αυτοκρατορία και έπειτα από το Κεμαλικό κράτος εντάσσοντας τα Σεπτεμβριανά στη μεθοδευμένη πολιτική διαδικασία εκτουρκισμού της τουρκικής οικονομίας η οποία ξεκίνησε το 1923. Η αφήγησή του εστιάζεται επίσης στη δεκαετία του ’50 και στην εμπλοκή της Τουρκίας στο ζήτημα της Κύπρου, στο ρόλο της Μ.Βρετανίας και στην ανάλυση της εξωτερικής πολιτικής της κυβέρνησης Μεντερές. Εξηγεί τα αίτια που οδήγησαν στην κλιμάκωση του οργανωμένου φανατισμού του τουρκικού όχλου εις βάρος της ελληνικής κοινότητας και αναλύει την εμπλοκή του κρατικού μηχανισμού και την προβοκάτσια περί δήθεν εκρήξεως στο τουρκικό προξενείο της Θεσσαλονίκης που αποτέλεσε το πρόσχημα για την άνευ προηγουμένου οργανωμένη επίθεση κατά των Ελλήνων της Πόλης.
Γίνεται ακόμη λόγος για την πολιτική δίκη εναντίον του καθεστώτος Μεντερές, όταν τον Οκτώβριο του 1961 δικάστηκε από έκτακτο τουρκικό δικαστήριο για τα ανθελληνικά γεγονότα της 6ης-7ης Σεπτεμβρίου 1955.
Μιλούν οι Κωνσταντινουπολίτες: Δέσποινα Ισαακίδου, Μιλτιάδης Νικολαΐδης, Νικόλαος Ατζέμογλου, η δασκάλα και διευθύντρια του «Ζάππειου Παρθεναγωγείου» Μαρίκα Κοντοπούλου και ο ανταποκριτής του «Έθνους» και φωτογράφος του Πατριαρχείου Δημήτρης Καλούμενος, ο οποίος απαθανάτισε τα τραγικά γεγονότα με τη φωτογραφική του μηχανή τη «Leica». Μέσα από προσωπικές τους αφηγήσεις περιγράφονται περιστατικά και αποτυπώνονται εικόνες από τις καταστροφές και τις βιαιοπραγίες που σημειώθηκαν.
Στη διάρκεια της εκπομπής προβάλλεται σπάνιο αρχειακό οπτικοακουστικό και φωτογραφικό υλικό, καθώς και πρωτοσέλιδα του Τύπου της εποχής.
Η εκπομπή προβλήθηκε το 1996 από την ΕΤ 2 με αφορμή τα 41 χρόνια από τα «Σεπτεμβριανά» του ’55.
Έτος παραγωγής: 1995
Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr