Τάσος Λειβαδίτης–
30 Οκτωβρίου 1988

Ο Τάσος Λειβαδίτης γεννήθηκε και πέρασε τα παιδικά του χρόνια στο Μεταξουργείο. Το 1940 γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, αλλά δεν ολοκλήρωσε τις σπουδές του, εξαιτίας της Κατοχής και της στράτευσής του στην ΕΠΟΝ. Για την αριστερή πολιτική του δράση φυλακίστηκε και εξορίστηκε από τον Ιούνιο του 1948 ως το 1951 στο Μούδρο, τον Άη- Στράτη και τη Μακρόνησο μαζί με άλλους αριστερούς καλλιτέχνες και διανοούμενος, όπως ο Γιάννης Ρίτσος, ο Άρης Αλεξάνδρου, ο Μάνος Κατράκης και πολλοί άλλοι και συνέχισε να γράφει ποιήματα. Στα ελληνικά γράμματα ο Τάσος Λειβαδίτης εμφανίστηκε το 1946, μέσα από τις στήλες του περιοδικού "Ελεύθερα Γράμματα", με το ποίημα «Το τραγούδι του Χατζηδημήτρη». Το 1952 εξέδωσε την πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο «Μάχη στην άκρη της νύχτας» και εργάστηκε επίσης σαν κριτικός ποίησης στην εφημερίδα "Αυγή"από το 1954 - 1980 (με εξαίρεση τα έτη 1967-74 που η εφημερίδα είχε κλείσει λόγω δικτατορίας) και το περιοδικό "Επιθεώρηση Τέχνης" (1962-1966), όπου δημοσίευσε πολιτικά και κριτικά δοκίμια. Tο 1972, εξέδωσε το βιβλίο "Nυχτερινός επισκέπτης", που οι  κριτικοί το θεωρούν έναρξη της β' φάσης του έργου του, οπότε αποστασιοποιείται από την πολιτική δράση και κάνει μια βαθιά στροφή ενδοσκόπησης. Η ποίησή του εκφράζει σε πλατιές συνθέσεις καταστάσεις της εποχής μετά την Αντίσταση και την Απελευθέρωση με προβληματισμούς από την καθημερινή ζωή. Επίσης, συνυπέγραψε μαζί με τον Κώστα Κοτζιά τα σενάρια των ελληνικών ταινιών «Ο θρίαμβος» και «Συνοικία το όνειρο» σε σκηνοθεσία του Αλέκου Αλεξανδράκη. Για την τελευταία έγραψε τους στίχους των τραγουδιών που ακούγονται (μουσική Μίκη Θεοδωράκη). Τιμήθηκε με  το Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1979) για το «Εγχειρίδιο ευθανασίας» και υπήρξε ιδρυτικό μέλος της «Εταιρείας Συγγραφέων». Το Αρχείο της ΕΡΤ τιμώντας τον σπουδαίο ποιητή, με αφορμή την ημερομηνία θανάτου του (30/10/1988) παρουσιάζει την εκπομπή: ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΤΟΠΟΙ Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΤΑΣΟΣ ΛΕΙΒΑΔΙΤΗΣ (1922-1988) (video)

Εκπομπή της σειράς των Κώστα Χριστοφιλόπουλου και Νίκου Ι. Χουρδάκη, αφιερωμένης σε Έλληνες λογοτέχνες με στόχο τη μελέτη του χώρου και των συμβόλων του στην ποίησή τους, η οποία αποτελεί αφιέρωμα στον ποιητή Τάσο Λειβαδίτη και το έργο του. Το ντοκιμαντέρ ερευνά τα στάδια της ποιητικής του παραγωγής με έμφαση στην έννοια της εντοπιότητας και την ποιητική βίωση του τόπου της Αθήνας. Ανιχνεύονται επίσης, τα συστατικά στοιχεία, οι ιδεολογικές τοποθετήσεις και οι υπαρξιακές αναζητήσεις στο ποιητικό του έργο, όπως η ανθρωπιά, η μοναξιά, η νοσταλγία και το αίσθημα της ματαίωσης.

Ο ποιητής Θανάσης Κωσταβάρας μιλά για τις επιρροές του Λειβαδίτη και την ιδεολογική ένταξη του ποιητή. Κατατάσσει το έργο του σε δύο περιόδους: την εποχή της στράτευσης, περίοδο ιδεολογικού προβληματισμού, και της υπαρξιακής αγωνίας της τελευταίας φάσης της δημιουργίας του, που ταυτίζεται με την εκφραστική ωριμότητα του ποιητή. Η καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Σόνια Ιλίνσκαγια αναφέρεται στο στίγμα της εντοπιότητας στο έργο του διακρίνοντας την πρώιμη φάση του έργου του που ταυτίζεται την ποίηση του Στρατοπέδου και τις σκληρές προσωπικές εμπειρίες από την εξορία του στη Μακρόνησο και τον Αη  Στράτη, και στη φάση έξω από το στρατόπεδο. Στην πρώτη φάση ανιχνεύεται η κόλαση του στρατοπέδου σε αντίστιξη με τις ανθρώπινες αξίες που αντιπροσωπεύουν η συντροφικότητα των κρατουμένων και η μεταξύ τους αλληλεγγύη. Στη δεύτερη φάση της επιστροφής του από το στρατόπεδο, σκιαγραφείται έντονα η εικόνα της πόλης της Αθήνας στην ποίησή του και της αθηναϊκής συνοικίας. Η Σ. Ιλίνσκαγια μιλά για το πώς αξιοποιείται το σκηνικό της πόλης από τον ποιητή, μέσα από τις ιστορικές αναδρομές του και τις υπαρξιακές ανιχνεύσεις του, και πώς βιώνεται ποιητικά η Αθήνα ως ιδιαίτερη πατρίδα της ψυχής του. Τον ποιητικό κόσμο του Λειβαδίτη παρουσιάζει ο ποιητής Γιώργος Μαρκόπουλος. Αναφέρεται, ακόμη, στους εξωτερικούς χώρους στο έργο του αλλά και στα παλιά αρχοντικά όπου διαδραματίζεται ένα μεγάλο μέρος του έργου του. Kατά τη διάρκεια της εκπομπής διαβάζονται αποσπάσματα του έργου του ποιητή όπως, «Ετούτη τη φορά», «Εξόφληση» από την συλλογή «Νυχτερινός επισκέπτης» (1972), «Φίλιππος» κ.ά., και προβάλλονται πλάνα αρχείου από τη σειρά «Οι Ποιητές Μας» του Τάσου Λέρτα, παραγωγή 1982 – 1983, με μια σπάνια απαγγελία του ίδιου του ποιητή (διαβάζει το «Ασφαλής Κατεύθυνση»). Την ανάγνωση των ποιημάτων κάνουν οι: Νίκος Χουρδάκης, Κώστας Χριστοφιλόπουλος, Θανάσης Κωσταβάρας και Σόνια Ιλίνσκαγια. Έτος παραγωγής: 1995 Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr