Ο Αλέξανδρος Ν. Τομπάζης (10 Απριλίου 1939 – 24 Ιουνίου 2024) υπήρξε επιφανής μεταπολεμικός αρχιτέκτονας. Γεννήθηκε στις Ινδίες το 1939 και έζησε στις Ινδίες, την Αγγλία και τελικά στην Ελλάδα. Αποφοίτησε από την Αρχιτεκτονική Σχολή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, εργάστηκε ως επιστημονικός βοηθός του Κωνσταντίνου Α. Δοξιάδη ενώ το 1963 ίδρυσε το Γραφείο Μελετών “Αλέξανδρου Ν. Τομπάζη“. Από τη δεκαετία του ’70 και μετά ασχολήθηκε κυρίως με την αρχιτεκτονική με έμφαση στον βιοκλιματικό και ενεργειακά αποδοτικό σχεδιασμό, τομέας στον οποίο θεωρείται πρωτοπόρος. Η πρώτη Πετρελαϊκή κρίση το 1973 ώθησε τον Τομπάζη να ασχοληθεί με τη αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας και άλλων εναλλακτικών πηγών. Στα πενήντα χρόνια της καριέρας του, βραβεύτηκε ως αρχιτέκτονας σε πολλούς σημαντικούς αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς.
Ως προς το αρχιτεκτονικό του έργο, ξεχωρίζουν o Ναός της Αγίας Τριάδας στην Φάτιμα της Πορτογαλίας, το Μποδοσάκειο δημοτικό σχολείο του Κολλεγίου Αθηνών στην Κάντζα Αττικής, το Βιοκλιματικό κτίριο Τμήματος Φαρμακευτικής Πανεπιστημίου Πατρών, το Ηλιακό Χωριό Πεύκης- Λυκόβρυσης, το Ιατρικό Κέντρο Αθηνών στο Μαρούσι κ.α.
Δείτε από το Αρχείο της ΕΡΤ επεισόδιο της σειράς Portraits όπου φιλοξενήθηκε ο σημαντικός αρχιτέκτονας.
PORTRAIT : ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΤΟΜΠΑΖΗΣ
Στο επεισόδιο αυτό ο δημοσιογράφος Τάκης Χατζής παίρνει συνέντευξη από τον αρχιτέκτονα Αλέξανδρο Τομπάζη.
Το επεισόδιο ξεκινά με μια εισαγωγή όπου ακούγονται βιογραφικές πληροφορίες γύρω από τη γέννηση, την καταγωγή, τις σπουδές, την οικογένεια του Αλέξανδρου Τομπάζη.
Η κουβέντα ξεκινά με τον Τομπάζη να μιλά για την έμπνευση που δίχως την υλοποίηση στερείται αξίας. Μιλά ακόμη για τα παιδικά χρόνια, τις Ινδίες, τον Γκάντι και την πολιτική. Μετά θυμάται τον ερχομό στην Ελλάδα, το όνειρό του να γίνει ζωγράφος, την εισαγωγή του στο ΕΜΠ.
Ο αρχιτέκτονας σχεδιάζει, ακόμη, έναν ορισμό της αρχιτεκτονικής, αναφέρει το βιβλίο του «Γράμμα σε ένα νέο αρχιτέκτονα» και απαντά στο ερώτημα του Χατζή αν «μετάνιωσε που δεν έγινε ζωγράφος». Μιλά για επικείμενη έκθεσή του, αναφέρει τον μεξικανό αρχιτέκτονα Λουίς Μπαραγάν (ή Μπαραγκάν). Ξεδιπλώνει τις επιρροές και αναφορές του, μιλά για την τέχνη και την τεχνική, ενώ συζητά επισταμένως για τη σχέση της αρχιτεκτονικής με τα νέα μέσα και τις νέες τεχνολογίες. Θεωρεί πως η τεχνολογία μπορεί να μας κάνει «τεμπέληδες» ενώ θίγει και την περιβαλλοντική καταστροφή που προκαλεί. Προτείνει να «μη μας συγκινεί μια εφεύρεση αν δεν έχει νόημα…»
Έπειτα ο Τομπάζης απαντά σε ερώτημα του Χατζή σχετικά με τις δυτικότροπες επιρροές των αρχιτεκτόνων και τον μιμητισμό στην αρχιτεκτονική. Απαντά αναφέροντας τον διεθνισμό και την παγκοσμιοποίηση, τις μόδες, τα συν και τα πλην των επιρροών από άλλες χώρες. Εστιάζει στην ουσία της αρχιτεκτονικής σε σχέση με τον τόπο, το κλίμα και τις ειδικές, τοπικές, ανάγκες, την κουλτούρα και το περιβάλλον ενός τόπου.
Στη συνέχεια η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από την διαμόρφωση της σύγχρονης αρχιτεκτονικής και της εικόνας της πόλης στη Ελλάδα. Ο Τομπάζης υπογραμμίζει τρείς έννοιες κλειδιά: «παιδεία, θεραπεία και το στεγάζειν» ως στυλοβάτες της ζωής.
Μετά συζητούν για το έργο του Αντόνι Γκαουντί, ο Χατζής εκφράζει το ότι δε του άρεσε, ο Τομπάζης μιλά για το «ιδιόμορφο και προσωπικό» έργο του Γκαουντί. Μιλά ακόμη για την αφομοίωση της σύγχρονης τέχνης από την κοινωνία, με αναφορές στους Ιμπρεσιονιστές.
Τώρα οι δύο μιλούν για εξέχοντα έργα του Γραφείου Τομπάζη, το Δημαρχείο στην Κηφισιά, το Ηλιακό χωριό στην Πεύκη- Λυκόβρυση, το κτίριο του Υπουργείου Μεταφορών, το Ναό της Αγίας Τριάδας, στη Φάτιμα της Πορτογαλίας.
Σε όλη τη διάρκεια του επεισοδίου προβάλλονται πλάνα από υλοποιημένα έργα, μελέτες, σχέδια, ζωγραφιές του Τομπάζη.
Σκηνοθεσία:Γιάννης Δήμας
Παραγωγή: ΕRΤWORLD, 2009
Δείτε περισσότερα εδώ: archive.ert.gr