Το τρίτο-κατά σειρά-αφιέρωμα του Αρχείου της ΕΡΤ για την επέτειο των 50 χρόνων από την εξέγερση του Πολυτεχνείου εστιάζει στα γεγονότα της 16ηςΝοεμβρίου, ημέρα κατά την οποία η εξέγερση κορυφώνεται. Αποσπάσματα από τηλεοπτικές εκπομπές και από το Αρχείο της Ελληνικής Ραδιοφωνίας που περιλαμβάνουν μαρτυρίες για τις συγκλονιστικές εκείνες στιγμές και φωτογραφικό υλικό του φωτορεπόρτερ Αριστοτέλη Σαρρηκώστα, συνθέτουν την εικόνα της τρίτης ημέρας της εξέγερσης, και επιχειρούν να αναδείξουν τα δραματικά γεγονότα αλλά παράλληλα και τη μαζική κοινωνική συμμετοχή στον αγώνα των φοιτητών.
Παρασκευή 16 Νοεμβρίου 1973. Η κατάληψη του Πολυτεχνείου έχει μετατραπεί σε λαϊκή εξέγερση. Πλήθος κόσμου συρρέει στο χώρο του Πολυτεχνείου για να συμπαρασταθεί στον αγώνα των φοιτητών, ανάμεσα τους πολλοί μαθητές, εργάτες, πολίτες που ακούν τις εκκλήσεις του ραδιοφωνικού σταθμού του Πολυτεχνείου. Από τα Μέγαρα φτάνουν στο χώρο του Πολυτεχνείου τα μέλη της επιτροπής κατοίκων που εναντιώνονται στην απαλλοτρίωση της γης τους για την κατασκευή διυλιστηρίου. Συνεχείς είναι οι συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις στους δρόμους του κέντρου, οι οποίες καταστέλλονται βίαια από τις αστυνομικές δυνάμεις. Η Αστυνομία κάνει μαζική χρήση δακρυγόνων και οι διαδηλωτές ανάβουν φωτιές. Στις 22:00 αστυνομία και χωροφυλακή παίρνουν εντολή να κάνουν χρήση πυρός. Μεγάλος αριθμός τραυματιών μεταφέρεται στο πρόχειρο ιατρείο του Πολυτεχνείου ή σε νοσοκομεία. Από τα πυρά της αστυνομίας σκοτώνονται διαδηλωτές. Στις 23:15 αποφασίζεται η επέμβαση του στρατού.
Μαρτυρία του γιατρού Γιάννη Θεοπίστου, ο οποίος βρέθηκε μαζί με άλλους γιατρούς του Γενικού Κρατικού Νοσοκομείου Αθηνών στο χώρο του Πολυτεχνείου για να συνδράμουν τους φοιτητές. Απόσπασμα από το ντοκιμαντέρ «Ντοκουμένο-Σήμερα έχεις εφημερία», παραγωγής 2000, σκηνοθεσία Μάνος Γεράνης.
Η Κλειώ Καλαντζοπούλου, κάτοικος πολυκατοικίας απέναντι από το Πολυτεχνείο, δίνει την προσωπική της μαρτυρία για τα γεγονότα της 16ης Νοεμβρίου. Από τη ραδιοφωνική εκπομπή «Έξω από την πύλη, Μαρτυρίες για το Πολυτεχνείο», του Μιχάλη Γεράκη, παραγωγής 1982.
Μέλη της επιτροπής αγώνα των Μεγάρων φτάνουν στο Πολυτεχνείο, για να συμμετάσχουν στον αγώνα των φοιτητών. Απόσπασμα από την εκπομπή Αναζητώντας τη χαμένη εικόνα-Ημέρες Πολυτεχνείου, παραγωγή 1994, έρευνα-σκηνοθεσία Λάκης Παπαστάθης. Τα πλάνα προέρχονται από το ντοκιμαντέρ «Μέγαρα» (1973) των Σ.Μανιάτη-Γ.Τσεμπερόπουλου.
Ο Γιάννης Κομνηνός, πατέρας του 17χρονου μαθητή Διομήδη Κομνηνού περιγράφει τα γεγονότα της 16ης Νοεμβρίου και τη δολοφονία του γιου του στη συμβολή των οδών Αβέρωφ και Μάρνη. Απόσπασμα από την εκπομπή «Εδώ και Σήμερα-Θυμάμαι», παραγωγής 1986, σε σενάριο-σκηνοθεσία Σταύρου Στρατηγάκου.
Ο Ολλανδός ‘Αλμπερτ Κουράντ, ο οποίος κινηματογράφησε τα γεγονότα του Πολυτεχνείου για την ολλανδική τηλεόραση, δίνει τη δική του μαρτυρία. Απόσπασμα από το ντοκιμαντέρ «Ημέρες Πολυτεχνείου με το φακό των ξένων και Ελλήνων οπερατέρ», του δημοσιογράφου Δ. Παπαπαναγιώτου, παραγωγής 1978.
Φωτογραφικό υλικό από τη συλλογή του Αρχείου της ΕΡΤ του φωτορεπόρτερ του Associated Press Αριστοτέλη Σαρρηκώστα από την τρίτη μέρα της εξέγερσης (16 Νοεμβρίου 1973). Βλέπουμε την Πατησιών να έχει κατακλυστεί από κόσμο που διαδηλώνει μπροστά από το Πολυτεχνείο καθώς και στιγμιότυπα από τις βραδινές συμπλοκές.
Τεκμηρίωση φωτογραφικού υλικού: Αγγελική Σαπλαούρα
Μπορείτε επίσης να περιηγηθείτε στην επετειακή ιστοσελίδα «Εδώ Πολυτεχνείο 1973-2023» https://archive.ert.gr/edo-polytechneio-1973-2023/