Η Ελληνίδα πεζογράφος, Μαρία Ιορδανίδου γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1897 και έζησε μια περιπετειώδη ζωή σε διάφορες χώρες του κόσμου. Το 1914 βρίσκεται στο Βατούμκαι μετά το ξέσπασμα του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και της Οκτωβριανής Επανάστασης, αποκλείστηκε στη Ρωσία όπου και έμεινε μέχρι το 1919. Από το 1920 έως το 1923 έζησε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, όπου παντρεύτηκε τον εκπαιδευτικό Ιορδάνη Ιορδανίδη, με τον οποίο απέκτησε δύο παιδιά, ήρθε σε επαφή με τους πνευματικούς κύκλους της πόλης αλλά και εντάχθηκε στο κομμουνιστικό κόμμα. Από το 1923 εγκαθίσταται με τον σύζυγό της στην Αθήνα και εργάζεται στην πρεσβεία της Σοβιετικής Ένωσης μέχρι το 1939. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής διώκεται, χάνει το σπίτι της και βρίσκεται κρατούμενη σε διάφορα στρατόπεδα. Η Μαρία Ιορδανίδου πρωτοεμφανίζεται σε μεγάλη ηλικία στη λογοτεχνία, συγκεκριμένα το 1963 με το μυθιστόρημα ''Λωξάντρα'' στο οποίο μέσα από τα βιώματα της γιαγιάς της εξιστορεί την ζωή μιας γυναίκας στην πολυπολιτισμική Κωνσταντινούπολη κατά τα τέλη του 19ου - αρχές του 20ου αιώνα, ενώ αποτυπώνει με μοναδικό τρόπο τα έθιμα και τη ζωή των Ελλήνων της Πόλης. Το 1980 η “Λωξάντρα” μεταφέρεται στην τηλεόραση μέσω της συχνότητας της ΕΡΤ σε σκηνοθεσία Γρηγόρη Γρηγορίου και με πρωταγωνίστρια την Μπέτυ Βαλάση. Άλλα βιβλία που έγραψε: “Διακοπές στον Καύκασο'' (1965), ''Σαν τα τρελά πουλιά'' (1978), ''Στου κύκλου τα γυρίσματα'' (1979), ενώ το τελευταίο της βιβλίο ''Η αυλή μας'' εκδόθηκε το 1981. Το λογοτεχνικό της ύφος της ξεχώριζε για την αμεσότητα, την απλότητα, τη ζωντάνια των διαλόγων. Το Αρχείο ΕΡΤ για την επέτειο από το θάνατο της Μαρίας Ιορδανίδου στις 6 Νοεμβρίου 1989, προτείνει το επεισόδιο από την εκπομπή Παρασκήνιο με θέμα συνέντευξη της ίδιας της συγγραφέως.
ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ
ΜΑΡΙΑ ΙΟΡΔΑΝΙΔΟΥ
Το επεισόδιο αυτό της σειράς Παρασκήνιο παρουσιάζει ένα πορτραίτο της Μαρίας Ιορδανίδου μέσα από μία συνέντευξή της στο σπίτι της στη Νέα Σμύρνη. Η ίδια ξεκινάει μιλώντας για την επιθυμία της να μην πενθήσουν για εκείνη όταν πεθάνει, ενώ εξηγεί την προτίμησή της αντί στεφάνων να ενισχυθεί ο δήμος Νέας Σμύρνης για τα απορριμματοφόρα οχήματά του. Λέει ότι κάθε φορά που γράφει αποφασίζει να μην ξαναγράψει, αλλά έτσι κάπως περνάει ο καιρός και μαζεύονται σκέψεις και έπειτα μένει άυπνη και σκέφτεται και τελικά ξεκινάει και γράφει. Άλλοτε κεντάει, κεντώντας έγραψε και τη «Λωξάντρα» και γράφοντας θυμήθηκε τη ζωή της, γύρισε πίσω στο παρελθόν και έτσι κάπως ολοκληρώθηκε το βιβλίο της. Η κόρη της Ιορδανίδου, Νέλλη, την φροντίζει και της διαβάζει άρθρα από την εφημερίδα. Οι δύο γυναίκες περπατούν στη γειτονιά παρέα. Η Ιορδανίδου περιγράφει πώς έγραψε και το βιβλίο «Η γειτονιά μας» και μιλάει για τη ζωή στο διαμέρισμα, πώς διαμορφώνονται οι νέες σχέσεις των ανθρώπων, περιγράφει γλαφυρά την απώλεια της ρωμιοσύνης από τους ρωμιούς, τη απομόνωση, το τίμημα που πληρώνουν τα παιδιά και οι εργαζόμενες γυναίκες που δεν ξέρουν πού να αφήσουν το παιδί τους για να εργαστούν, αλλά και οι ηλικιωμένοι για τους οποίους βλέπει ότι δεν υπάρχει μέλλον σε αυτό το νέο μοντέλο ζωής. Αναφέρεται στα οικόπεδα και στην πρακτική της αντιπαροχής που ακολουθούν οι Έλληνες για να αποκτηθούν μικρά διαμερίσματα, μικροί χώροι, όπου όλα είναι μετρημένα και υπολογισμένα από κάποιους άλλους. Εξηγεί πώς στα διαμερίσματα ακούγονται οι ήχοι των γειτόνων χωρίς να βλέπονται μεταξύ τους, ενώ η ίδια ομολογεί ότι από τα τραγούδια που άκουγε ο γείτονάς της κατάλαβε ότι μάλλον ήταν κεντρώος. Όμως μετά το σεισμό του 1981 στην Αθήνα, ισχυρίζεται ότι οι άνθρωποι άλλαξαν λίγο, έγιναν ξανά φίλοι, γνωρίστηκαν, θυμήθηκαν ότι η ζωή είναι μικρή και χρειάζεται χαρά και εκείνη περιγράφει όσα συνέβησαν ε τους δικούς της γείτονες, που πλέον είναι γνωστοί και φίλοι με ονόματα και πρόσωπα. Η κόρη της, Νέλλη, διαβάζει από το κείμενο της Ιορδανίδου για το σεισμό, ενώ η ίδια η Ιορδανίδου περιγράφει τα περιστατικά εκείνης της βραδιάς.
Στο τελευταίο μέρος της εκπομπής η Ιορδανίδου αναφέρεται στις εργαζόμενες γυναίκες και εκφράζει τη διαφωνία της με τον τρόπο που αντιμετωπίζονται οι δουλειές του σπιτιού, ενώ υπογραμμίζει ότι θα έπρεπε να πληρώνονται αυτές οι εργασίες και ότι έτσι θα είχε την ίδια ανεξαρτησία και πολιτική δύναμη η γυναίκα. Σχολιάζει τέλος όσα αναφέρονται για την ίδια σχετικά με τη θέση της για το φεμινισμό και το επεισόδιο τελειώνει με τη γνωριμία με το γείτονα μέσα από το φωταγωγό.
Σκηνοθεσία: Λάκης Παπαστάθης
Ρεπορτάζ: Δημήτρης Γκιώνης
Πρώτη τηλεοπτική προβολή: 19 Ιανουαρίου 1982
Σύνταξη άρθρου - τεκμηρίωση εκπομπής: Βλάσης Κομνηνός
Δείτε περισσότερα στο archive.ert.gr
