Εκατόν δεκαπέντε χρόνια συμπληρώνονται στις 21 Οκτωβρίου από τη γέννηση του σπουδαίου εκπροσώπου του υπερρεαλισμού στην Ελλάδα Νίκου Εγγονόπουλου. Ο Νίκος Εγγονόπουλος, ποιητής και ζωγράφος, σκηνογράφος και Καθηγητής του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου, υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του υπερρεαλιστικού κινήματος στην ελληνική πνευματική σκηνή. Σπούδασε στην Σχολή Καλών Τεχνών με δάσκαλο τον Κωνσταντίνο Παρθένη και παράλληλα φοίτησε στο καλλιτεχνικό εργαστήρι του Φώτη Κόντογλου. Ως ποιητής έκανε την εμφάνισή του το 1938 με τη συλλογή «Μην ομιλείτε εις τον οδηγόν», η οποία, προκάλεσε έντονες αντιδράσεις, όπως και η επόμενη συλλογή του «Τα κλειδοκύμβαλα της σιωπής». Πολέμησε στο αλβανικό μέτωπο αδιαλείπτως έως το τέλος του πολέμου, ενώ κατά τη διάρκεια της Κατοχής αιχμαλωτίστηκε από τους Γερμανούς. Το 1944 δημοσίευσε το έργο του «Μπολιβάρ», που αποτελεί την κορυφαία στιγμή της ποιητικής του δραστηριότητας. Το ποιητικό του έργο αναγνωρίστηκε αργότερα-βραβεύεται με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης το 1958 για την ποιητική συλλογή «Εν ανθηρώ ‘Ελληνι λόγω», καθώς και το 1979 για την συλλογή «Στην κοιλάδα με τους ροδώνες», τελευταία του ποιητική συλλογή. Από το 1967 έως το 1973 ο Νίκος Εγγονόπουλος διατέλεσε Καθηγητής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο . Έφυγε από τη ζωή στις 31 Οκτωβρίου 1985.
Με την αφορμή των 115 ετών από τη γέννησή του το Αρχείο της ΕΡΤ προτείνει ένα τεκμήριο της σειράς ντοκιμαντέρ «Εποχές και συγγραφείς» του Τάσου Ψαρρά, αφιερωμένο στον Νίκο Εγγονόπουλο, το οποίο εστιάζει στο ποιητικό του έργο.
ΕΠΟΧΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ
Ο ΜΥΣΤΙΚΟΣ ΠΟΙΗΤΗΣ ΝΙΚΟΣ ΕΓΓΟΝΟΠΟΥΛΟΣ
Σειρά ντοκιμαντέρ του Τάσου Ψαρρά με θέμα τη ζωή και το έργο σημαντικών Ελλήνων λογοτεχνών και την προσφορά τους στην πνευματική ζωή του τόπου. Η εκπομπή αναφέρεται στον ποιητή και ζωγράφο Νίκο Εγγονόπουλο.
Το συγκεκριμένο επεισόδιο της σειράς «Εποχές και Συγγραφείς» επιχειρεί να αποκρυπτογραφήσει το αληθινό πρόσωπο του υπερρεαλιστή ποιητή και ζωγράφου Νίκου Εγγονόπουλου (γενν. 1907 – πέθ. 1985), εστιάζοντας στο ποιητικό του έργο. Παρατίθενται πληροφορίες, που βασίζονται και σε αυτοβιογραφικές σημειώσεις του Εγγονόπουλου, σχετικά με την καταγωγή του από την Κωνσταντινούπολη, τις σπουδές του και τις επιρροές που δέχθηκε από το ρεύμα του υπερρεαλισμού. Ιδιαίτερη μνεία γίνεται στο γεγονός ότι οι δύο πρώτες ποιητικές συλλογές που εξέδωσε πριν από τον πόλεμο, «Μην ομιλείτε εις τον οδηγόν» και «Τα κλειδοκύμβαλα της σιωπής» αντιμετωπίστηκαν αρχικά με χλευαστική διάθεση από το λογοτεχνικό κατεστημένο της εποχής.
Υπογραμμίζεται η αδιαχώριστη ενασχόληση του Εγγονόπουλου με την ποίηση και τη ζωγραφική, σχολιάζεται ως μυστήριο η ποιητική γέννηση και εξέλιξη του Εγγονόπουλου, και επισημαίνεται ο «κλειστός» του χαρακτήρας αλλά και ο προπηλακισμός που βίωσε ο ποιητής. Γίνεται αναφορά στη στράτευσή του στο αλβανικό μέτωπο, στα χρόνια της Κατοχής και στη στενή φιλία που ανέπτυξε ο Νίκος Εγγονόπουλος με τον Ανδρέα Εμπειρίκο. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στο ποίημα «Μπολιβάρ» (1944), το οποίο αποτελεί ύμνο στην ελευθερία και στο οποίο ο ποιητής διαλέγεται με την τρέχουσα ιστορία, καθώς και στις επόμενες ποιητικές του συλλογές «Επιστροφή των πουλιών», «Ελευσις», «Εν ανθηρώ ‘Ελληνι λόγω», και τέλος, «Στην κοιλάδα με τους ροδώνες» οι οποίες θα τύχουν θερμής υποδοχής από κοινό και κριτική και θα βραβευτεί δύο φορές με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1958 και 1979). Τέλος, σχολιάζονται στοιχεία που υπάρχουν στη γραφή και το ποιητικό έργο του Εγγονόπουλου, όπως το «λαϊκό στοιχείο», η ελληνική, δυτικοευρωπαϊκή και ανατολίτικη παράδοση, αλλά και ο πολιτικός ριζοσπαστισμός.
Στη διάρκεια της εκπομπής για τον Ν.Εγγονόπουλο και το έργο του μιλούν: Ρένα Ζαμάρου, Καθηγήτρια Φιλολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, Γιάννης Κοντός, ποιητής, Μιχάλης Χρυσανθόπουλος, επίκουρος καθηγητής Συγκριτικής Φιλολογίας Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Κώστας Γεωργουσόπουλος, κριτικός-καθηγητής Πανεπιστημίου, Ιάκωβος Βούρτσης, φιλόλογος-κριτικός, Μάνος Στεφανίδης, κριτικός τέχνης, Γιώργος Ίκαρος Μπαμπασάκης, συγγραφέας. Προβάλλεται πλούσιο αρχειακό υλικό κινούμενης εικόνας, ενώ ακούγεται ο ίδιος ο ποιητής σε ηχητικά ντοκουμέντα από τηλεφωνική συνέντευξη.
Έτος παραγωγής: 2002
Σκηνοθεσία: ΤΑΣΟΣ ΨΑΡΡΑΣ
Κείμενο: ΡΕΝΑ ΖΑΜΑΡΟΥ
Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr