Στις 27 Ιανουαρίου συμπληρώνονται 45 χρόνια από το θάνατο του μεγάλου Αλεξανδρινού συγγραφέα, Στρατή Τσίρκα (λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Ιωάννη Χατζηανδρέα). Ο Τσίρκας γεννήθηκε στο Κάιρο της Αιγύπτου τον Ιούλιο του 1911 όπου και έζησε τα παιδικά και νεανικά του χρόνια. Υπήρξε γόνος ελληνικής προσφυγικής οικογένειας στην Αίγυπτο και ταυτόχρονα εκπατρισμένος Αιγυπτιώτης στην Ελλάδα, στρατευμένος διανοούμενος και αιρετικός κομμουνιστής, ένας άνθρωπος με πλούσια πολιτισμική εμπειρία. Ο Τσίρκας θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς της ελληνικής μεταπολεμικής λογοτεχνίας, με σημαντικότερα έργα του, την τριλογία «Ακυβέρνητες Πολιτείες» (1960-1965) η οποία περιλαμβάνει τα μυθιστορήματα «Λέσχη», «Αριάγνη» και «Νυχτερίδα», καθώς και τη «Χαμένη Άνοιξη» (1976). Ο Στρατής Τσίρκας έφυγε από τη ζωή στην Αθήνα τον Ιανουάριο του 1980.Το Αρχείο της ΕΡΤ για την επέτειο από το θάνατο του σπουδαίου λογοτέχνη, παρουσιάζει την εκπομπή:
ΡΙΜΕΪΚ
ΑΚΥΒΕΡΝΗΤΕΣ ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ – ΣΤΡΑΤΗΣ ΤΣΙΡΚΑΣ
Εκπομπή της σειράς «ΡΙΜΕΪΚ», της Ρένας Θεολογίδου, του 2005, η οποία με αφορμή την επανέκδοση της τριλογίας του Στρατή Τσίρκα, «Ακυβέρνητες πολιτείες», εστιάζει στην τηλεοπτική μεταφορά του πρώτου βιβλίου με τίτλο «Η Λέσχη» και την προβολή της το 1986 στην ΕΡΤ. Επισημαίνεται η εξαιρετική επιτυχία που είχε η προβολή της σειράς στη γαλλική τηλεόραση, όπου αναμεταδόθηκε σε επανάληψη πάνω από 50 φορές και αναφέρονται παραλειπόμενα σχετικά με την αγορά των δικαιωμάτων και τη χρηματοδότηση των γυρισμάτων μέσω διεθνούς συμπαραγωγής.
Ο σκηνοθέτης Ροβήρος Μανθούλης ξετυλίγει την περιπέτεια υλοποίησης της σειράς, την πρωτοβουλία του Jules Dassin να αγοράσει τα δικαιώματα για την τηλεοπτική μεταφορά και την επιθυμία της Μελίνας Μερκούρη να πρωταγωνιστήσει σε μια πιθανή παραγωγή, σχέδια που τελικά δεν ευοδώθηκαν. Ο Μανθούλης περιγράφει πώς τελικά ο ίδιος ασχολήθηκε με τη συγκεκριμένη παραγωγή, μιλά για το κριτήριο επιλογής χώρων και ηθοποιών, και κυρίως για την επιλογή του Γιώργου Χωραφά στον κεντρικό πρωταγωνιστικό ρόλο. Η σκηνογράφος και ενδυματολόγος Ντένη Βαχλιώτη θυμάται τις προεργασίες του ίδιου του Τσίρκα μαζί με τον Dassin στην Αθήνα λίγο μετά την πτώση της χούντας των συνταγματαρχών, όταν στο σπίτι της σχεδίαζαν την κινηματογραφική μεταφορά της τριλογίας και έπειτα περιγράφει τη συνεργασία της με τον Μανθούλη για την τηλεοπτική σειρά. Περιγράφει το ταξίδι στην Ιερουσαλήμ για τις ανάγκες του ρεπεράζ και την σκηνογραφική προσέγγιση της παραγωγής.
Επίσης σχολιάζεται ο πολιτικός χαρακτήρας του έργου και γίνεται μια ιστορική αναδρομή στα γεγονότα τα οποία αναφέρονται στην τριλογία. Παράλληλα, παρατίθενται πληροφορίες σχετικά με την πολιτική δράση και την αρθρογραφία του Τσίρκα σε αριστερές εφημερίδες της εποχής. Υπογραμμίζεται η σημασία της θητείας του Τσίρκα σε άλλα λογοτεχνικά είδη, την ποίηση, την νουβέλα και την έρευνα. Γίνεται αναφορά στη διαγραφή του από κομουνιστικό κόμμα Αιγύπτου όταν κυκλοφόρησε «Η Λέσχη» -ο πρώτος τόμος της τριλογίας- και εξετάζονται οι λόγοι που οδήγησαν σε αυτήν, ενώ υπογραμμίζεται η στάση που τήρησε ο ίδιος ο συγγραφέας όταν του ζητήθηκε να αποκηρύξει το βιβλίο του. Εκτός από τον σκηνοθέτη Ρ. Μανθούλη, στην εκπομπή μιλούν η ενδυματολόγος-σκηνογράφος Ντένη Βαχλιώτη, ο δημοσιογράφος Σοφιανός Χρυσοστομίδης, οι καθηγητές του Α.Π.Θ. Παναγιώτης Μουλλάς και Νικηφόρος Παπανδρέου και ο πρόεδρος του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ Αλέκος Αλαβάνος.
Κείμενα – παρουσίαση: Ρένα Θεολογίδου
Αρχισυνταξία: Ελεωνόρα Ορφανίδου
Πρώτη τηλεοπτική προβολή: 19 Μαρτίου 2005
Δείτε περισσότερα στο archive.ert.gr