Δημήτρης Ροντήρης – 20 Δεκεμβρίου 1981

Ο Δημήτρης Ροντήρης, ένας από τους πλέον σημαντικούς Έλληνες θεατρικούς σκηνοθέτες, γεννήθηκε το 1899 στον Πειραιά και το 1915 εγκατέλειψε τη φοίτησή του στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων για να φοιτήσει για επίσης μικρό διάστημα στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών μέχρι να ξεκινήσει το 1918 τις σπουδές του στη νεοσύστατη Δραματική Σχολή της Εταιρείας Ελληνικού Θεάτρου και ακολούθως στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών. Το 1920 κάνει τις πρώτες του εμφανίσεις με το θίασο της Μαρίκας Κοτοπούλη και διακρίνεται σε διάφορους ρόλους μέχρι και το τέλος της δεκαετίας του 1920. Συνεχίζει τις σπουδές του το 1930 με υποτροφία της Ακαδημίας Αθηνών, Ιστορία της Τέχνης στην Βιέννη και θέατρο στο Βερολίνο, μαθητεύοντας δίπλα σε μεγάλα ονόματα του ευρωπαϊκού θεάτρου όπως ο Μαξ Ράινχαρτ. Το 1932 εργάζεται δίπλα στον Φώτο Πολίτη στο νεοϊδρυθέν Εθνικό Θέατρο ως βοηθός σκηνοθέτη, από το 1934 έως το 1942 ως σκηνοθέτης τού Εθνικού Θεάτρου και διευθυντής του κατά τις περιόδους 1946-1950 και 1953-1955.

Ο Δ. Ροντήρης σκηνοθέτησε έργα από το κλασσικό και σύγχρονο ελληνικό και ξένο ρεπερτόριο, ασχολήθηκε ενεργά με την αναβίωση της αρχαίας τραγωδίας, παρουσίασε στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού το 1936 την «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή με πρωταγωνίστριες την Κατίνα Παξινού και την Ελένη Παπαδάκη ως Ηλέκτρα και Κλυταιμνήστρα καθιερώνοντας για πολλές δεκαετίες μία συγκεκριμένη προσέγγιση της ερμηνείας στο αρχαίο δράμα. Την ίδια παράσταση ανέβασε δύο χρόνια μετά, το 1938, στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, η ιστορική πρώτη μετά την αρχαιότητα στο σημαντικό αυτό θέατρο.

Ο Ροντήρης ίδρυσε το 1951 την «Ελληνική Σκηνή» και το 1957 το «Πειραϊκό Θέατρο», σκηνοθέτησε τον «Ιππόλυτο» του Ευρυπίδη το 1954 εγκαινιάζοντας έτσι το πρώτο Φεστιβάλ Επιδαύρου, ενώ περιόδευσε σε Αμερική, Ασία και Ευρώπη με έργα αρχαίου δράματος κερδίζοντας σημαντικές διακρίσεις σε διεθνή φεστιβάλ θεάτρου.  Το έργο του Ροντήρη επηρέασε με καθοριστικό τρόπο την προσέγγιση της θεατρικής αισθητικής στην Ελλάδα για περισσότερο από τρεις δεκαετίες, ενώ επίσης σημαντικό υπήρξε το μεταφραστικό του έργο και η διδασκαλία του στην υποκριτική. Ο Δημήτρης Ροντήρης έφυγε από τη ζωή στις 20 Δεκεμβρίου 1981. Το Αρχείο της ΕΡΤ με αφορμή την επέτειο 40 ετών από το θάνατο του σημαντικού θεατρικού σκηνοθέτη παρουσιάζει την εκπομπή:

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΡΟΝΤΗΡΗΣ ΑΦΙΕΡΩΜΑ

(video)


Εκπομπή-αφιέρωμα στον Δημήτρη Ροντήρη (1899-1981), τον μεγάλο δάσκαλο και σκηνοθέτη, ο οποίος συνέδεσε το όνομά του με τη «χρυσή» περίοδο του Εθνικού Θεάτρου. Ο Δ. Ροντήρης άρχισε τη σταδιοδρομία του στο θέατρο ως ηθοποιός και συνέχισε με θεατρικές σπουδές στη Γερμανία και στη Βιέννη, στο σεμινάριο του περίφημου Μαξ Ράινχαρτ. Επιστρέφοντας προσελήφθη ως σκηνοθέτης στο τότε Βασιλικό Θέατρο (1934-1942). Γενικός διευθυντής και σκηνοθέτης του Εθνικού Θεάτρου την περίοδο 1946-1950 και 1953-1955, το 1954 εγκαινίασε στο αρχαίο θέατρο Επιδαύρου το ομώνυμο φεστιβάλ με την τραγωδία «Ιππόλυτος». Μετά την αποπομπή του από το Εθνικό ίδρυσε το 1957 το Πειραϊκό Θέατρο, με το οποίο περιόδευσε σε ολόκληρο τον κόσμο διδάσκοντας παραστάσεις αρχαίας ελληνικής τραγωδίας (1959-1969).

Στη διάρκεια της εκπομπής γίνεται εκτενής αναφορά στην τεράστια συμβολή του Δ. Ροντήρη στο πεδίο της σκηνικής ερμηνείας του αρχαίου δράματος, καθώς και στο λεγόμενο ροντηρικό σύστημα εκφοράς του θεατρικού λόγου των αρχαίων κειμένων, που σκοπό είχε να αναδείξει τη ρυθμικότητα και τα προσωδιακά στοιχεία του αρχαίου λόγου. Για τον Δ. Ροντήρη μιλούν μεταξύ άλλων η υπουργός Πολιτισμού και μαθήτριά του Μελίνα Μερκούρη, η σύζυγός του Βάνα Ροντήρη, η κόρη του Κωστούλα Ροντήρη, οι συνεργάτες του  ο μαέστρος Κώστας Κυδωνιάτης και η χορογράφος Λουκία Σακελλαρίου και ο σκηνοθέτης και ηθοποιός Μήτσος Λυγίζος, ο οποίος μαθήτευσε δίπλα στον Ροντήρη. Περιλαμβάνεται ηχητικό απόσπασμα συνέντευξης του Θεόδωρου Κρίτα, θεατρικού επιχειρηματία ο οποίος συνεργάστηκε με τον Ροντήρη για τις θεατρικές περιοδείες του ανά τον κόσμο, ενώ ο Κώστας Νίτσος, δημοσιογράφος και διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου (1983-1985) μιλάει για την προσωπικότητα, το έργο και το ήθος του Ροντήρη, εστιάζει στην προσφορά του στο θέατρο, ειδικά στο Εθνικό Θέατρο, αλλά και στον άδικο τρόπο με τον οποίο του φέρθηκε η πολιτεία. Ο κριτικός θεάτρου Κώστας Γεωργουσόπουλος μιλάει για την προσωπικότητα και τις καταβολές του Ροντήρη, αναλύει το έργο του και επικεντρώνεται στη μελέτη του και στην διαμόρφωση της μεθόδου του για την ερμηνευτική προσέγγιση του αρχαίου δράματος. Εξηγεί τον τρόπο με τον οποίο ο Ροντήρης δίδασκε το αρχαίο δράμα και επέτρεπε στους ηθοποιούς να προσεγγίσουν την ουσία του ρόλου τους ως τμήμα ενός όλου. Επίσης εξηγεί τη σημασία της λέξης και του ρυθμού στη μέθοδο του Ροντήρη, αναλύει τη μουσική δομή που έπλαθε για κάθε ρόλο και μιλάει για το δίπτυχο ποιητικός λόγος και ερμηνευτική τεχνική στο οποίο ο Ροντήρης στήριζε τη σκηνοθετική του προσέγγιση. Ο Μάνος Κατράκης και η Ασπασία Παπαθανασίου θυμούνται τη μαθητεία και τη συνεργασία τους με τον Ροντήρη και διαβάζουν με τη “ροντηρική” μέθοδο αποσπάσματα από αρχαίες τραγωδίες. Ο μαέστρος Κώστας Κυδωνιάτης και η χορογράφος Λουκία Σακελλαρίου μιλούν επίσης για τη μουσική προσέγγιση του Ροντήρη στο αρχαίο δράμα, εξηγούν τις καταβολές από τη βυζαντινή μουσική, το δημοτικό τραγούδι και τους δημοτικούς χορούς εκτελώντας μπροστά στην κάμερα μερικά παραδείγματα από τη μουσική και τη χορογραφία των έργων του. Περιλαμβάνεται πλούσιο φωτογραφικό και έντυπο αρχειακό υλικό με δημοσιεύματα της εποχής, καθώς και πλάνα από το θεατρικό Φεστιβάλ Ιθάκης, το 1981, με τον ίδιο τον Ροντήρη όπου διδάσκει το ρυθμό του αρχαίου δράματος διαβάζοντας απόσπασμα από τους «Πέρσες» του Αισχύλου.

Σκηνοθεσία – Μοντάζ: ΚΩΣΤΗΣ ΖΩΗΣ

Έρευνα – Επιμέλεια: ΝΑΝΑ ΝΙΚΟΛΑΟΥ, ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΥΘΙΝΟΣ

Έτος παραγωγής: 1983

Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr

 

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ

TOP NEWS